آبیاری قطره ای در مرکبات چگونه صورت می گیرد؟
آبیاری قطره ای (Drip Irrigation) در مرکبات یکی از روش های موثر آبیاری و جلوگیری از تنش های رطوبتی برای درختان است. همانطور که می دانید یکی از معیارهای مدیریت صحیح منابع آب، صرفه جویی در مصرف آن است و چون در ایران بیش از هشتاد درصد آب در بخش کشاورزی استفاده می شود پس انتخاب شیوه مطلوب آبیاری و ارتقا بازده آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از شیوه های آبیاری که کمترین مقدار آب را مصرف می کند شیوه قطره ای یا دریپ است.
از آنجا که مرکبات دارای سیستم ریشه ای خاصی هستند پس باید آبیاری آنها به میزان کم اما به صورت مداوم صورت گیرد. به همین دلیل سیستم قطره ای تا اندازه زیادی آب مورد نیاز مرکبات را فراهم خواهد نمود. اگر قطره چکان ها به صورت لاینی قرار گیرند مواد غذایی بهتر جذب درختان خواهد شد.
سیستم آبیاری قطره ای
عملکرد:
آبیاری قطره ای یا آبیاری دریپ یکی از شیوه های نوین آبیاری است که در آن آب با سرعت کم و کنترل شده از طریق خروجی هایی به نام قطره چکان در پای گیاه قرار می گیرند. قطره چکان ها از طریق یک مسیر جریان طولانی فشار موجود در لوله را کاهش می دهند و موجب کاهش دبی (میزان سنجش آب: واحد سنجش امروزی اندازه‌گیری آب در سیستم متریک، یک متر مکعب بر ثانیه و یا یک هزارم آن (لیتر بر ثانیه) می‌باشد که به آن «دبی» می‌گویند.) تخلیه می شوند. این روش آسان ترین راه آب دادن به درختان از جمله مرکبات است زیرا در آن کمبود رطوبت خاک را از طریق تبخیر یا تعرق بر طرف می سازد.
آبیاری دریپ به دلیل اینکه به گونه ای موثر از آب استفاده می نماید و همچنین به علت دارا بودن مزایای اقتصادی، آگرونومیکی (Agronomic) و آگروتکنیکی (Agrotechnical) بسیار منحصربفرد می باشد.
آبیاری قطره ای مرکبات
یکی از مهمترین عوامل مدیریت موفق برای درختان مرکبات تعیین دقیق دفعات و حجم آبیاری مورد نیاز است. با آبیاری مناسب نه تنها محصول دهی با کیفیت و شادابی و نشاط درختان را شاهد خواهیم بود بلکه می توان جلوی بسیاری از مشکلات مانند ریزش یا ترک خوردن میوه ها را گرفت.
مرکبات چون دارای ریشه های خاص هستند باید به مقدار کم اما مستمر آبیاری شوند.این روش می تواند این نیاز را پاسخ دهد. قسمت های مختلف سیستم آبیاری شامل موارد زیر هستند: پمپ،، رسوب گذاری شن، فیلتر شنی، مخزن کود، فیلتر توری، لوله های اصلی و نیمه اصلی و در آخر قطره چکان ها.
موقعیت قرارگیری قطره چکان ها بهتر است به صورت نواری باشد و نه حلقوی. چون زمانی که نواری باشند می توان آنها را به راحتی انتقال داده و سمت رشد ریشه جهت دهیم. تا سه سال اول یک ردیف قطره چکان برای درختان مرکبات کافی است. در سال اول فاصله قطره چکان تا ساقه بیست سانتی متر است. در تابستان می توان به راحتی با آبیاری قطره ای مرکبات آب مورد نیاز درختان را تأمین نمود.
پس از اینکه سن درختان به سه سال رسید باید از دو ردیف قطره چکان بهره برد. همچنین با افزایش عمر درختان، فاصله از ساقه بیشتر می شود و یک سوم حاشیه تاج برابر است با موقعیت قرارگیری ردیف های آبیاری. توجه داشته باشید که لاین قطره چکان ها در قسمت صحیح و مناسب قرار گیرند تا رطوبت ایجاد شده آب مورد نیاز را به طور کامل تأمین نماید.
عوامل موثر در یکنواختی آبیاری قطره ای یا دریپ در مرکبات
در آبیاری قطره ای مرکبات هرچه دبی خروجی قطره چکان ها دارای یکنواختی بیشتری باشد راندمان سیستم افزایش خواهد یافت. سه عامل مهم بر این یکنواختی تأثیرگذارند:
- فشار
- ویژگی های فیزیکی قطره چکان ها
- گرفتگی آنها
- مدیریت سیستم آبیاری قطره ای مرکبات
عوامل مهم در بازده کارکرد و عملکرد اقتصادی سیستم آبیاری قطره ای مرکبات
- تنظیم ساعات آبیاری
- کنترل فشارها
- دور آبیاری
- استفاده صحیح از کودها و سایر مواد شیمیایی
- نظارت کلی بر عملکرد سیستم
جمع بندی
آبیاری قطره ای در مرکبات به دلیل کاربرد موثر آب و دارا بودن مزایای آگروتکنیکی، آگرونومیکی و اقتصادی بسیار منحصربفرد می باشد. این آبیاری از کمبود رطوبت آب قبل از مکش بالاتر درختان از طریق تبخیر جلوگیری می کند. آبیاری قطره ای در مرکبات در میزان آب و هزینه ها صرفه جویی به عمل می آورد. تنها کافی است که شما در این سیستم پخش آب را تنظیم کنید. این تنظیم ها با وسایل اتوماتیک انجام شده و دیگر نیازی به پرداخت هزینه های کارگر نیست.
همچنین در این روش می توان علف های هرز را کنترل نمود زیرا سطح خاک دیگر در این روش خیس نشده و رشد علف های هرز کاهش می یابد. پس آبیاری قطره ای در مرکبات به جز محصول دهی مطلوب و با کیفیت و سرزندگی درختان از بسیاری از مشکلات فیزیولوژیکی درختان مانند ریزش میوه ها یا ترک خوردگی آن ها نیز جلوگیری می نماید.