آفات و بیماری های انار
درخت انار با نام Granatum Punica از خانواده Punicaceae می باشد. گلدهی درخت انار در طول فصل رشد به دو صورت می باشد. یک مرحله گلدهی به صورتی است که گل های تولید شده به میوه تبدیل می شوند و مرحله بعد گل ها تبدیل به میوه نمی شوند و می ریزند. درخت انار نسبت به شوری آب و خاک و همچنین تنش خشکی مقاومت نشان داده است. در این مقاله آفات و بیماری های مهم انار که باعث بیشترین خسارت در این درخت می شود بیان شده و سعی کردیم کاربردی ترین روش ها را برای مبارزه با آنها بیان کنیم.
کرم گلوگاه انار یا شب پره خرنوب (Spectrobates ceratoniae zaller):
شکل شناسی آفت:
کرم گلوگاه از آفات انار بوده که لارو آن حدود 21 میلی متر می باشد. حشره کامل این آفت با بدنی به طول 9 تا 11 میلی متر به شکل پروانه ای با بال های خاکستری می باشد. کرم گلوگاه به طول 20 تا 22 میلی متر بوده و معمولا زمستان را در داخل میوه های روی درخت و یا میوه های ریخته شده پای درخت زمستان گذرانی می کند. در بهار هنگامی که گل های انار تشکیل می شوند حشره کامل به شکل پروانه خارج می شود.
حشره کرم گلوگاه انار- آفات و بیماری های انار
نحوه خسارت آفت:
حشرات نر و ماده کرم گلوگاه پس از اینکه جفت گیری خود را انجام دادند، حشره ماده در داخل گردن میوه، لای پرچم ها تخم ریزی می کند. بعد از گذشت چند روز تخم ها باز می شوند و لارو ها خود را به گلوگاه رسانده و از آن تغذیه می کنند. لارو ها برای ادامه زندگی به زیر پوست میوه نفوذ کرده و تغذیه از آن را شروع می کنند که این عمل باعث ایجاد ترک در روی میوه می شود و این ترک ها محلی برای ورود عوامل بیماری زا و قارچ ها به میوه شده و باعث پوسیدگی آن می شود.
نحوه خسارت کرم گلوگاه- آفات انار
مبارزه با آفات و بیماری های انار (کرم گلوگاه):
سمپاشی برای مبارزه با کرم گلوگاه انار به دلیل اینکه این آفت تخم های خود را درون میوه می گذارد تقریبا امکان پذیر نمی باشد. استفاده از سموم شیمیایی نه تنها تاثیری در از بین بردن کرم گلوگاه انار ندارد بلکه به حشرات مفید آسیب رسانده و با کاهش جمعیت حشرات مفید، امکان حمله سایر آفات مانند کنه به باغات افزایش می یابد. بنابراین برای مبارزه با کرم گلوگاه انار باید از روش های کاربردی دیگری استفاده کرد که در ادامه توضیح داده شده است.
الف) روش های زراعی:
- فاصله بین ردیف های کاشت درختان اصولی و مناسب باشد.
- رعایت برنامه غذایی اصولی و تغذیه مناسب درختان انار در طول فصل
- استفاده از ارقام مقاوم به آفت، مانند انار دانه سیاه
- از بین بردن علف های هرز باغ
- عدم کاشت درختان به صورت مخلوط با سایر درختانی که میزبانان کرم گلوگاه هستند مانند انجیر و پسته
ب) روش های فیزیکی:
- بهداشت باغ و جمع آوری میوه های روی درخت یا ریخته در کف باغ و سوزاندن آنها در بیرون از باغ
- یکی از روش های گیر انداختن کرم گلوگاه انار، گذاشتن طعمه در تله است. طعمه ها را باید در تله های فرمونی مناسب که آفت نر را به سمت تله ها بکشاند؛ به مدت 4 تا 8 هفته قرار داد و هر هفته تله ها را بررسی کرد.
ج ) مبارزه بیولوژیکی با کرم گلوگاه انار توسط زنبورهای تریکوگراما:
- زنبور تریکوگراما با تخم ریزی در تخم حشره باعث نابودی آن می شود. تریکوگراما به عنوان یک دشمن طبیعی برای آفت کرم گلوگاه انار، تخم خود را در داخل حشره می گذارد و به تدریج آن تخم تغییر رنگ داده و از بین می رود.
شته سبز انار (Aphis punicae passerini):
در پاییز شته های نر و ماده روی درخت جفت گیری کرده و تخم های خود را روی شاخه ها می گذارند. زمستان گذرانی شته سبز انار به صورت تخم روی شاخه می باشد. شته در فصل بهار به شدت گسترش می یابد و تمام شاخه ها و میوه ها را پر می کند. علائم خسارت شته در درخت انار به صورت پیچیدگی برگ و ترشح شیره چسبناک و در نهایت ریزش گل و میوه می باشد.
شیره ترشح شده توسط شته روی درخت انار سطح غذا سازی و فتوسنتز را کاهش داده و باعث ضعف شدید گباه و در نتیجه بروز انواع آفات و بیماری های ثانویه می شود.
نحوه خسارت شته سبز انار- آفات و بیماری های انار
مبارزه با آفات و بیماری های انار (شته سبز):
- استفاده از ارقام مقاوم به آفت شته
- عدم کاشت میزبانان حساس به این آفت در باغ انار، مانند بامیه و پنبه
- از بین بردن علف های هرز باغ
- استفاده از دشمنان طبیعی آفت مانند کفشدوزک، بالتوری سبز و زنبور تریکوگراما و رهاسازی آنها در باغ به منظور مبارزه بیولوژیکی با آفت شته
- انجام سمپاشی زمستانه و استفاده از سموم حشره کش فسفره مانند دیازینون، اتیون، دورسبان با ترکیبات روغنی مانند روغن ولک
- استفاده از سموم حشره کش سیستمیک مانند ایمیداکلوپراید و دیمیتوات در فصل بهار برای کاهش جمعیت آفت با توجه به نظر کارشناس گیاهپزشک
- حذف پاجوش هایی از درخت که شته روی آن تخم گذاری کرده در بهار و پاییز به منظور کاهش جمعیت آفت
- استفاده از سموم شته کش با توجه به تشخیص کارشناس گیاهپزشک
کرم به ( Euzophera bigella Zeller):
حشره کرم به- آفات انار
مبارزه با آفت:
سوسک چوبخوار درختان انار (Chrysobothris parvipunctata):
از مهم ترین آفات در درختان انار سوسک چوبخوار می باشد. این آفت زمستان گذرانی خود را به صورت پیش شفیره در چوب درخت انار انجام می دهد. بعد از سپری شدن زمستان و با آمدن بهار سوسک های چوبخوار روی درخت های انار تخم ریزی می کنند. لارو های آفت به طول 4 سانتی متر به رنگ کرم مایل به زرد بوده که با تغذیه از لایه ی زیر پوست باعث ضعف گیاه و در نهایت خشک شدن درخت می شود.
حشره سوسک چوبخوار انار- آفات و بیماری های انار
مبارزه با آفات و بیماری های انار (سوسک چوبخوار):
برای کنترل این آفت استفاده از سموم شیمیایی خیلی توصیه نمی شود زیرا باعث کاهش حشرات مفید باغ و همچنین افزایش جمعیت آفاتی مانند شته و کنه و … می شود. بنابراین لازم است از یکسری راه کارهای کاربردی برای مبارزه با آفت سوسک چوبخوار درختان انار و کاهش خسارت آنها استفاده کرد که به شرح زیر است:
- رعایت بهداشت باغ و جمع آوری و سوزاندن شاخه ها و قسمت های آلوده درخت در بیرون باغ
- آبیاری مرتب درختان و تنظیم فاصله ی بین دوره های آبیاری
- استفاده از برنامه غذایی اصولی و تغذیه مناسب درختان انار. زیرا با داشتن برنامه غذایی اصولی درختان تقویت شده و با افزایش غلظت شیره ی سلولی، درختان قوی تر شده و آفات کمتری به سراغ آنها می آیند.
- استفاده از دشمنان طبیعی آفت مانند زنبور پارازیته و سخت بالپوش ها و رهاسازی آنها در باغ. این حشرات مفید از لارو سوسک های چوبخوار تغذیه کرده و باعث نابودی آنها می شوند.
شپشک آرد آلود انار (Pseudococcus citriri):
شپشک آرد آلود از آفات انار بوده و باعث خسارت روی میوه این درختان می شود. این آفت بیشتر در مناطق شمالی باعث ایجاد خسارت شده است. شپشک های نر قهوه ای مایل به زرد و شپشک های ماده سفید رنگ و بیضی شکل می باشند.
با توجه به خسارت کمتر این آفت بر روی درختان انار روش های مبارزه علیه این آفت خیلی گزارش نشده است اما می توان برای کنترل آن در باغ های آلوده بعد از خزان سمپاشی زمستانه و در بهار نیز سمپاشی مالاتیون با توجه به نظر کارشناس گیاهپزشک انجام داد.
شپشک آرد آلود انار- آفات و بیماری های انار
کنه های انار (punicae Tenuipalpus):
باغ های اناری که در مناطق کم آب با خاک های شنی احداث می شوند بیشتر با کنه های انار درگیر می باشند. کنه ها در درختان انار با تغذیه از شیره غذایی برگ و پوست میوه علائمی را مانند تغییر رنگ برگ ها، کوچک ماندن میوه، بروز لکه های تیره روی میوه برجای می گذارند و در نهایت ریزش برگ و میوه و خشک شدن شاخه ها اتفاق می افتد.
همچنین از دیگر اثرات تغذیه کنه از درخت انار، بی مزه شدن میوه و خشک شدن آن نیز می باشد. برای مبارزه با این آفت سمپاشی زمستانه و استفاده از ترکیبات کنه کش مانند اسپیدور در طول فصل با توجه به نظر کارشناس گیاهپزشک توصیه می شود.
کنه انار- آفات و بیماری های انار
بیماری های انار:
نماتد مولد غده ریشه درختان انار (Meloidogyne spp):
این بیماری علائم خسارت خود را به صورت عدم رشد و ضعف گیاه، زرد شدن برگ ها، ریزش شاخه ها و در نهایت خشک شدن شاخه نشان می دهد. روی ریشه درخت غده های کوچک و ریز شکل می گیرد و این غده ها مانع از نفوذ ریشه به اعماق خاک شده، جذب عناصر غذایی به خوبی انجام نمی شود و به تدریج باعث نابودی و مرگ درخت می شود.
نماتد مولد غده ریشه انار- بیماری های انار
کنترل و درمان بیماری های انار (بیماری نماتد مولد غده):
- قبل از کاشت نهال های انار، از سالم بودن ریشه ها و عاری از نماتد بودن آنها اطمینان حاصل کنید.
- ضدعفونی خاک قبل از کاشت نهال های انار با ترکیباتی مانند متیل بروماید.
- از بین بردن علف های هرز باغ تا حدودی می تواند موثر واقع شود زیرا علف های هرز میزبان نماتد مولد غده ریشه می باشند.
- عدم کاشت درختان انار در خاک هایی با بافت سبک و ماسه ای. خاک هایی با بافت سبک بیماری نماتد مولد غده را گسترش می دهند.
- اصلاح بافت خاک با توجه به آنالیز آزمایش خاک و توصیه ی کارشناس.
پوسیدگی طوقه انار (Phytophthora cactorum):
بیماری پوسیدگی طوقه در انار توسط قارچ Phytopthora بوجود می آید. این بیماری علائم خسارت خود را به صورت پوسیدگی طوقه درخت و ریزش پوست های اطراف آن نشان می دهد. با ایجاد پوسیدگی رشد قسمت های آلوده متوقف می شود ولی آن قسمت ها در مراحل اولیه بیماری خشک نمی شوند. درخت انار با این بیماری مبارزه کرده و در طول سال پوست جدید ایجاد می کند و به حیات خود ادامه می دهد اما با پیشرفت بیماری و نداشتن برنامه غذایی اصولی درخت خشک و نابود می شود. همچنین گاهی به دلیل ورود عوامل بیمای زا از محل طوقه به درخت باعث افزایش خسارت و همچنین پوسیدگی ریشه و نابودی درخت می شود.
پوسیدگی طوقه انار- بیماری های انار
کنترل و درمان بیماری های انار (بیماری پوسیدگی طوقه):
- استفاده از ارقام مقاوم انار به بیماری پوسیدگی طوقه
- تغییر روش آبیاری به گونه ای که آب با طوقه در تماس نباید نباشد و رطوبت اطراف طوقه تا حد ممکن کاهش یابد، زیرا رطوبت باعث گسترش بیماری پوسیدگی طوقه می شود.
- عدم استفاده بیش از حد کود های ازته در طول فصل
- مبارزه شیمیایی و استفاده از ترکیبات قارچ کش مانند اکسی کلرور مس، الیت، متالاکسیل مانکوزب
پوسیدگی و ترشیدگی میوه انار:
بیماری پوسیدگی و ترشیدگی میوه توسط قارچ nematospora بوجود می آید. سن های آلوده در باغ انار قارچ عامل این بیماری را به میوه انتقال می دهند و باعث ایجاد خسارت در میوه می شوند. علائم این بیماری به شکل تغییر رنگ و ایجاد لکه روی میوه و سپس له و ترش شدن آن می باشد.
پوسیدگی و ترشیدگی انار- بیماری های انار
کنترل و درمان بیماری های انار (بیماری پوسیدگی میوه):
- از بین بردن علف های هرز و گیاهان میزبان آفت سن در داخل و اطراف باغ انار.
- استفاده از سموم حشره کش برای کنترل سن های آلوده در عدم انتقال این بیماری توسط سن موثر می باشد.
- رعایت بهداشت باغ و جمع آوری میوه های آلوده در کف باغ یا روی درخت و سوزاندن آنها در بیرون باغ.
- استفاذه از برنامه غذایی مناسب که سبب بالارفتن انبار داری میوه می شود.
ترکیدگی میوه انار:
یکی از بیماری هایی که در بعضی از باغات انار شیوع دارد ترکیدگی میوه انار می باشد. دلایل متخلفی باعث ترکیدگی میوه انار می شود که عبارت هستند از: اختلاف دمای شب و روز، تنش آبی و نامنظم بودن دوره های آبیاری، سرمای زودرس در پاییز، کمبود یکسری عناصر غذایی مانند کلسیم، بر و روی و همچنین سرمای زیر 10 تا 14 درجه سانتی گراد. درختان انار تحمل سرمای زیر این محدوده را ندارند و این سرما باعث ترک خوردن میوه آنها می شود.
ترکیدگی میوه انار در باغاتی که دارای خاک شوری می باشند بیشتر است. مهم ترین دلیل ترکیدگی تنش آبی و نامنظم بودن دوره های آبیاری درختان می باشد زیرا اگر آبیاری دیر از زمان خودش صورت گیرد پوست میوه آب خود را از دست می دهد و حالت خشکی می گیرد. در این صورت وقتی آبیاری را انجام دهید پس از رشد دانه ها پوست به دلیل خشکی نمی تواند به همان اندازه رشد کند به همین علت ترک برمی دارد.
ترکیدگی میوه انار
کنترل و درمان بیماری های انار (ترکیدگی میوه):
- استفاده از ارقام مقاوم به ترکیدگی میوه در انار
- استفاده از جیبرلیک اسید به عنوان تنظیم کننده رشد گیاهی در طول فصل باعث افزایش قابلیت انعطاف پذیری پوست در میوه و کاهش ترکیدگی پوست آن می شود.
- مرتب بودن دوره های آبیاری درختان انار
- رعایت برنامه غذایی اصولی و تغذیه مناسب درختان در طول فصل و استفاده از ترکیباتی مانند کلسیم و فروت ست که دارای عناصر روی، بر می باشند.
