بیماری های خرما

درخت خرما یکی از گیاهان ویژه مناطق گرمسیری است که به طور وسیع در استان های سیستان و بلوچستان، بوشهر، کرمان، فارس، هرمزگان و خوزستان کاشته و به کشورهای خارجه صادر می شود. اما سالانه به دلیل خسارت بیماری های خرما به برگ های درخت، گل آذین و خوشه ی خرما باعث می شود مقدار زیادی از محصولات خرما به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر اثر بیماری های قارچی خرما از بین روند.

انواع بیماری های قارچی خرما

• بیماری خامج خرما یا پوسیدگی گل آذین خرما
• زگیل سیاه خرما یا سیاهک دروغی خرما
• خشکیدگی خوشه خرما
• پژمردگی فوزاریومی خرما یا زوال ناگهانی خرما
• لکه برگی های خرما
• سوختگی سیاه خرما

بیماری خامج خرما

پوسیدگی گل های نر و ماده در خرما یا پوسیدگی گل آذین خرما یکی از مهمترین بیماری های خرما می باشد که به آن خامج هم گفته می شود. این قارچ می تواند در نخلستان سبب خسارت تا 57 درصد شود. قارچ عامل بیماری سبب نابودی و از بین رفتن گل ها یا گل آذین خرما می شود.

علائم بیماری خامج خرما

بیماری خامج در بیشتر نخلستان های کشور گزارش شده است. خسارت این بیماری در آب هوای خنک و مرطوب بیشتر می شود. اولین نشانه های بیماری ظهور لکه های قهوه ای رنگ روی غلاف پوشاننده گل آذین می باشد. ممکن است غلاف گل آذین های آلوده باز نشود و اندام گل داخل غلاف قهوه ای و دچار پوسیدگی شوند. گاهی بیماری بعد شکافتن غلاف گل آذین به وجود می آید. در این شرایط اندام گل به شکل پوسیدگی قهوه ای خشک به صورت آویزان از نخل دیده می شود.

خسارت در بیماری خامج خرما

عامل بیماری پوسیدگی گل آذین یا خامج خرما

تاکنون دیده شده است قارچ هایی از جنس آسپرژیلوس، فوزاریوم، Mauginiella scaettae و Chalara paradaxe بر روی گل آذین اسپورزایی و رشد می کنند تا پوسیدگی کامل گل های خرما پیشروی می کنند. قارچ ها بر روی گل های آلوده که از نخل آویزان مانده اند یا روی خاک افتاده اند زمستان گذرانی سپری می کنند و در فصل جدید با شروع بارندگی قارچ ها رشد خود را دوباره از سر می گیرند.

کنترل بیماری خامج خرما

برای کنترل بیماری بهداشت باغ بسیار مهم است باید خوشه های گل آلوده که روی نخل مانده اند یا در باغ افتاده اند جمع آوری و معدوم شوند. جهت کنترل شیمیایی بیماری خامج توصیه می شود در دو مرحله یکی پس از برداشت میوه خرما دومی پس از بارندگی های فصل بهار با سموم مسی،تیوفانات متیل، پروپیکونازول تری دی مورف سمپاشی شود. دقت شود موقع  گرده افشانی مصنوعی یا دستی باغدار باید از سالم بودن گرده ها اطمینان کامل را داشته باشد.

بیماری زگیل سیاه خرما

زگیل سیاه خرما با نام های دیگر زنگ زگیلی خرما، یکی دیگر از بیماری های خرما بوده که با لکه گرافیولایی و یا سیاهک دروغی خرما هم شناخته می شود. نام علمی قارچ عامل زگیل سیاه Graphiola  phoenicis نام دارد. این بیماری در صورت به وجود آمدن شرایط رطوبتی مانند بارش های متوالی ظاهر می شود.

علایم بیماری زگیل سیاه خرما

قارچ زگیل سیاه خرما به صورت اندام هایی جوش مانند به رنگ زرد بر روی برگ های خرما دیده می شود. با گذشت زمان آلودگی خرما به این قارچ رنگ جوش ها سیاه می شوند. داخل این جوش ها حاوی هزاران اسپور (واحد تکثیری قارچ) دیده می شود. در صورت وزش باد این اسپورها بر روی برگ های دیگر نخل ها پخش می شوند.

کنترل بیماری زگیل سیاه

قبل از تیره شده جوش های روی برگ ها توصیه می شود برگ های آلوده از نخل ها حذف شوند سپس با سموم مسی سمپاشی شود.

 

خشکیدگی خوشه خرما

یکی از بزرگترین معضل های استان هایی که به طور وسیع خرما کاشته می شود خشک شدن ناگهانی خوشه و میوه خرما است. این عارضه می تواند تا حد 90 درصد به نخلستان ها خسارت وارد کند. خشکیدگی خرما علایمی روی برگ ندارد و علایم خشک شدن میوه ها در مرحله تبدیل خارک به رطب دیده می شود.

علت خشکیدگی خرما

عارضه ناگهانی خشک شدن خوشه خرما در مرحله حساس تبدیل خارک به رطب رخ می دهد. عوامل زیادی سبب خشک شدن خوشه خرما در این مرحله می شوند: کاهش میزان رطوبت و آبیاری در دوره حساس تبدیل میوه خارک به رطب، کمبود کلسیم،  پتاسیم، روی، بور و منگنز، افزایش دمای منطقه و رسیدن دما به بالای 45 درجه سانتی گراد، وجود آفاتی چون کنه تار عنکبوتی، سوسک کرگدنی و شاخدار خرما، قارچ  Thielaviopsis ( تیلاویوپسیس) که بعد از استرس های خشکی و گرما در نخلستان به خوشه خرما حمله می کند سبب تبخیر آب خوشه و در نهایت خشک شدن خرما می شود.

کنترل خشکیدگی خوشه خرما

برای کاهش میزان خسارت ناشی از عارصه خشکیدگی خرما پیشنهاد می شود در صورت افزایش دما برای در امان ماندن خوشه ها از آفتاب سوختگی خوشه ها با گونی های کنفی پوشانده شود، در دوره تبدیل خارک به رطب تعداد دوره های آبیاری افزایش یابد، از مصرف بی رویه کودهای ازته خودداری شود، در برنامه کودی درختان خرما از کودهای پتاسه، کلسیم و ریزمغذی های روی، بور و منگنز استفاده شود. نسبت به کنترل آفات و بیماری های قارچی در زمان مناسب سمپاشی اقدام شود. پیشنهاد می شود جهت حفظ رطوبت خاک چالکود از جاذب های رطوبتی طبیعی چون زئولیت همراه کود دامی پوسیده استفاده شود.

پژمردگی فوزاریومی خرما

یکی از مهم ترین بیماری های خرما پژمردگی فوزاریومی یا زوال ناگهانی خرما با عامل بیماری oxysporum f.sp. albedinis  Fusarium  می باشد. این قارچ به دلیل خسارت اقتصادی بالایی که به نخل ها وارد می کند در لیست آفات و بیماری های قرنطینه کشور است. از طرفی دیگر این قارچ به دلیل تولید اندام مقاوم به نام  کلامیدوسپور می تواند سال های سال در عمقی از خاک باقی بماند و در شرایط مناسب به نخل حمله نماید و سبب ایجاد بیماری در خرما شود.

علایم بیماری پژمردگی فوزاریومی

قارچ فوزاریوم به صورت کلامیدوسپور در خاک زنده می ماند و زمستان را سپری می کند وقتی شرایط ایجاد بیماری پیش می آید قارچ از طریق ریشه وارد آوندهای درخت شده و با رشد و توسعه داخل آوندها به ویژه آوندهای چوبی سبب انسداد و و گرفتگی آوندها می شود که این اتفاق باعث می شود انتقال مواد غذایی از طریق ریشه به اندام هوایی تداخل پیدا کند. بر روی ریشه های آسیب دیده لکه های تیره به رنگ قهوه ای سوخته و فرورفته دیده می شود.

کنترل بیماری پژمردگی فوزاریومی خرما

باتوجه به عمر چند ساله اندام مقاوم قارچ تاکنون روش مبارزه موفقی گزارش نشده است پیشنهاد می شود قبل از بروز بیماری در نخلستان ها از طریق روش تغذیه ای با استفاده از کودهایی که سبب تحریک ریشه زایی درختان به ویژه ریشه های مویی می شوند استفاده شود مانند کودهای فسفره و یا هیومیک اسید، البته کودهای پتاسه در القای مقاومت درختان به بیماری می توانند موثر واقع شوند.

در نخل های آلوده بهتر است تا جای ممکن بخش آلوده در صورت امکان هرس و حذف شود و در محیط مربوط به سایه اندازه درخت قارچکش هایی مانند کاربندازیم، تیوفانات متیل و یا یونیفرم به عمقی از خاک اضافه سپس پوشانده و آبیاری شود.

بیماری های لکه برگی در خرما

هر ساله در صورت بارش های منظم در اسفندماه و اوایل بهار انواع لکه برگی ها بر روی برگ های درخت خرما دیده می شود که تاکنون قارچ های متعددی از قبیل  Curvularia sp. ،Nattrassia mangiferae، Pestalotiopsis sp و   Serenomyces phoenicis از درختان دارای علایم در برگ ها جداسازی و شناسایی شده است.

علایم لکه برگی خرما

اولین علایم در درختان آلوده به قارچ های لکه برگی، به صورت لکه های دایره ای کوچک زرد رنگ به شکل آب سوخته دیده می شود که با گذشت زمان از آلودگی این لکه ها بزرگ شده و نواری قهوه ای رنگ از داخل لکه ها در امتداد هاله زرد رنگ ادامه پیدا می کند این علایم ابتدا در تعدادی از برگچه ها و برگ ها توسعه می یابد و در نهایت کل برگ ها را  فرا می گیرد. توسعه لکه ها از قسمت پایین برگ ها شروع و به سمت بالا ادامه می یابد. در نهایت سبب خشکیدگی کل اندام هوایی نخل خرما می شود.

 

در بیشتر موارد شکل توسعه لکه ها حالت دوکی شکل یا حالت کشیده دارد. در شدت آلودگی بالا اندام هایی جوش مانند و برآمده بر روی لکه ها دیده می شود که نشان دهنده اندام قارچی یا دستجات میسلیومی قارچ  می باشد.

کنترل لکه برگی های خرما

پس از بارندگی فصل بایستی نخل ها با سمومی مسی مانند اکسی کلرورمس یا قارچکش رورال تی اس با مقدار توصیه شده سمپاشی شود. جهت جبران ضعف درختان خرما بر اثر آسیب دیدن برگ ها که محل ساخت مواد غذایی در گیاه است بعد از مبارزه از کود های آمینواسید یا جلبک دریایی دارای درصد قابل قبولی نیتروژن یا ازت هم هستند، استفاده شود.

سوختگی سیاه خرما

بیماری سوختگی سیاه خرما با نام های دیگر سیاه شدگی برگ خرما یا ذغالی خرما یا بیماری مجنون یا بیماری احمقانه خرما هم شناخته می شود. قارچ عامل بیماری Ceratocystis paradoxa نام دارد که در تمام مراحل رشدی نخل خرما و به تمام قسمت های درخت از جمله برگ، گل آذبن، تنه  و خوشه خرما حمله می کند.

علایم بیماری سوختگی سیاه خرما

علایم بیماری های قارچی خرما مانند سوختگی سیاه به صورت ظهور لکه های تیره سیاه رنگ بر روی قسمت های مختلف درخت خرما به وجود می آید. لکه های به وجود آمده حالتی ذغال مانند به درخت می دهند. این لکه ها انگار نخل حالت دوده ای سیاه رنگ به خود گرفته اند. بر روی تنه ابتدا لکه های زرد سپس رنگ این لکه ها به سیاهی تغییر می دهند. در آلودگی شدید مواد صمغ مانند و با حالت لزجی به رنگ قهوه ای تیره از قسمت های آلوده درخت خرما بیرون می آید.

کنترل بیماری سوختگی برگ خرما

قارچ عامل بیماری از طریق زخم های ایجاد شده بر اثر صدمات مکانیکی وارد درخت می شود. بنابراین رعایت این نکته می تواند از آلودگی نخل های سالم جلوگیری کند. در صورت وجود علایم بیماری و سابقه بیماری در نخلستان در زمان های پس از برداشت، اواخر اسفندماه و قبل از باز شدن پوشش یا غلاف گل های خرما با سموم مسی مانند بردوفیکس سمپاشی شود.

 

⇓با مطالعه این مطالب دانش کشاورزی خود را ارتقا دهید⇓

هرس درختان میوه

برنامه غذایی اصولی