یکی از کارهایی که هر کشاورزی قبل از کاشت باید به آن توجه کند ضدعفونی بذر است. یکسری از عوامل بیماری زا مثل برخی قارچ ها، باکتری ها و ویروس ها ممکن است در بذر وجود داشته باشند. این عوامل بیماری زا می توانند باعث عدم جوانه زنی بذر یا ایجاد بیماری در گیاهچه شوند. کاشت بذر آلوده به شدت عملکرد را کاهش می دهد. بنابراین ضدعفونی بذر را حتما جدی بگیرید.
ضدعفونی بذر برای کنترل برخی بیماری های بذرزاد مثل زنگ و سیاهک گندم و جو بسیار موثر است. ضدعفونی بذر از طریق کنترل یکسری از آفات و بیماری ها باعث می شود که محلولپاشی سموم در اوایل فصل کاهش پیدا کند. استفاده از قارچکش یا حشره کش مناسب برای ضدعفونی، یک مانع بر روی بذر ایجاد می کند. این مانع از بذر در مقابل حشراتی مثل کرم های مفتولی و عوامل بیماری زایی مثل قارچ پیتیوم محافظت می کند.
معمولا ضدعفونی بذر تا حدود 15 روز بعد از کاشت از بذر و گیاهچه محافظت می کند. اگرچه طول دوره این محافظت کوتاه است اما هرچه آلودگی دیرتر اتفاق بیافتد میزان خسارت کمتر می شود.
برای پیشگیری و کنترل آفات و بیماری ها علاوه بر ضدعفونی بذر به نکات زیر نیز توجه کنید:
- استفاده از بذور اصلاح شده و ارقام مقاوم
- تاریخ کاشت مناسب
- رعایت تناوب زراعی
- داشتن برنامه غذایی اصولی (استفاده بیش از حد از ترکیبات حاوی ازت و عدم مصرف سایر ریزمغذی ها می تواند به گسترش برخی بیماری ها کمک کند)
- کنترل علف های هرز
مزایای ضدعفونی بذر
- با ضدعفونی بذر قبل از کاشت به دلیل اینکه مواد مورد نظر مستقیم روی بذور استفاده می شود، مقدار کمتری در مکان های غیرهدف مثل خاک برهنه یا توسط آبشویی و بادبردگی هدر می رود.
- بذر و گیاهچه جوان در مقایسه با گیاه بالغ بسیار آسیب پذیرتر بوده و محافظت از آن ضروری می باشد.
- مقدار سمی که در ضدعفونی بذر استفاده می شود در مقایسه با مقدار سم مصرفی در سمپاشی گیاهان، بسیار کمتر و مقرون به صرفه است.
روش های ضدعفونی بذر
1. ضدعفونی بذر همزمان با بوجاری
امروزه دستگاه های بوجاری دارای قسمت ضدعفونی هم هستند. این دستگاه ها بلافاصله بعد از بوجاری، بذرها را ضدعفونی می کنند.
2. ضدعفونی بذر به صورت دستی
در این روش ابتدا بذور را روی یک سطح تمیز ریخته و سم را به میزان لازم روی بذرها می پاشند. با استفاده از بیل یا پارو بذرها را زیر و رو می کنند تا تمام بذور به طور یکنواخت ضدعفونی شوند.
3. استفاده از بشکه دوار
بذرها و مواد ضدعفونی کننده را با نسبت مناسب داخل بشکه می ریزند. بشکه را توسط یک دسته می چرخانند تا بذور کاملا به مواد ضدعفونی آغشته شوند.
سموم مورد استفاده در ضدعفونی بذر
برای ضدعفونی بذور از قارچکش هایی مثل کاپتان، کاربوکسین تیرام، مانکوزب، کاربندازیم، تبوکونازول، دیفنوکونازول، رورال تی اس، تیوفانات متیل و حشره کش هایی مثل گاچو استفاده می شود. توجه کنید که قبل از ضدعفونی بذر حتما با متخصص مشورت کنید تا مناسب ترین سم را با توجه به نوع کشت، منطقه، سابقه بیماری و… بهتون معرفی کند.
ضدعفونی بذر گندم
- سموم توصیه شده برای کنترل سیاهک آشکار و پنهان گندم: کاربوکسین تیرام، کاربندازیم، تبوکونازول و دیفنوکونازول
ضدعفونی بذر جو
- سموم توصیه شده برای کنترل سیاهک آشکار جو: کاربوکسین تیرام و کاربندازیم برای سیاهک پنهان جو، قارچکش مانکوزب و برای لکه قهوه ای نواری جو از رورال تی اس برای ضدعفونی بذور استفاده می کنند.
ضدعفونی بذر با وایتکس
استفاده از وایتکس یکی دیگر از روش های ضدعفونی بذر می باشد. در این روش بذرها را حدود 5 دقیقه در محلول 2% وایتکس (2 لیتر وایتکس در 100 لیتر آب) می خیسانند. بعد از 5 دقیقه بذرها را با آب کاملا شسته و خشک می کنند.
⇓برای مطالعه بیشتر⇓