شاید شما هم تا به حال کلمه یخ آب را شنیده باشید و برایتان سوال پیش آمده که منظور از یخ آب چیست؟ و یا چرا در زمستان که گیاهان فعالیتی ندارند نیاز به آبیاری و یخ آب زمستانه می باشد؟ عده ای از باغداران با شروع فصل پاییز و زمستان باغات را به حال خود رها می کنند و تا رسیدن فصل بهار اقداماتی برای نگهداری باغ انجام نمی دهند.
اهمیت یخ آب زمستانه:
گیاهان اگرچه در طول فصل زمستان به خواب می روند اما نمی توانند از سرما و یخبندان در امان بمانند. تنش ناشی از سرما در طول فصل زمستان شاید در ظاهر درختان علائمی را نشان ندهد اما ریشه ی آنها آسیب می بیند و در فصل بهار برای درخت دردسر ساز می شود. تجربه استری خشکی و کم آبی توسط گیاه به سیستم ریشه آسیب زیادی زده و گیاه را در طول فصل رشد ضعیف می کند.
آفات و بیماری های خاکزاد یا خاکزی به قسمت ریشه و طوقه درخت خسارت وارد می کند. کرم سفید ریشه، کرم مفتولی، نماتدها، آبدزدک، زنجره مو، قارچ فوزاریوم و … خسارات زیادی را در فصل رشد به گیاهان وارد می کنند. این آفات درون خاک یا کاه و کلش زمین فرم زمستان گذران خود را حفظ کرده و تا شروع فصل بهار آنجا زندگی می کنند. با شروع فصل رشد این آفات به سمت اندام های هوایی گیاه رفته و باعث ایجاد خسارت می شوند.
شما برای کمک به درختان خود و حفظ سلامت آنها باید به نگهداری و مراقبت در طول فصل زمستان اهمیت دهید و اقدامات مورد نیاز آنها را انجام دهید تا در بهار درخت سرحال تر و سالم تری داشته باشید.
مزایای آبیاری درختان در زمستان:
- آبیاری درختان در طول فصل زمستان و بودن رطوبت در خاک به عنوان یک عایق عمل می کند و محیط اطراف ریشه را گرمتر نگه می دارد. بنابراین اگر رطوبت در دسترس گیاه به اندازه کافی باشد کمتر در معرض آسیب ناشی از تنش سرما قرار خواهد گرفت.
- با نفوذ آب به خاک سطحی و یخ زدن آب، حجم آن نیز افزایش یافته و پس از سپری شدن زمستان و با گرم شدن هوا و آب شدن یخ ها، خاک حجم خود را حفظ می کند. لایه اسفنجی به جا مانده از خاک در سطح زمین از خروج آب از طریق لوله های مویین جلوگیری نموده و در نتیجه زمین آب کمتری از دست خواهد داد. در این شرایط خاک پوک شده و برای توسعه ریشه و نفوذپذیری آب و هوا مناسب می باشد.
- آفات و حشراتی مانند تریپس پیاز، کرم برگخوار چغندر، کرم هلیوتیس، مگس جالیز و … که در فصل رشد به گیاهان آسیب می رسانند، در زمستان در عمق خاک زمستان گذرانی می کنند تا در بهار بیرون آمده و از گیاه تغذیه کنند. آبیاری و استفاده از یخ آب زمستانه، باعث کاهش میزان هوای داخل خاک می شود و در نتیجه حشرات و لارو ها بر اثر کمبود هوا از بین می روند.
- ریشه در زمستان فعالیتی ندارد بنابراین میکروارگانیسم های اطراف ریشه نیز فعالیت خود را متوقف می کنند. اگر همراه یخ آب زمستانه از کودهای ارگانیک مانند اسید هیومیک، اسید فولیک و … استفاده شود ریشه و میکروارگانیسم های اطرافش از کودهای مصرفی استفاده کرده و برای شروع فصل جدید آنها را در خود ذخیره می کنند.
- آبیاری مزارع و باغات در زمستان تا حدودی می تواند در کنترل و مبارزه با حشرات و موش ها با نفوذ آب در داخل لانه ی آنها موفق باشد.
زمان انجام یخ آب زمستانه:
اکثر باغداران برایشان سوال پیش می آید که یخ آب را چه زمانی باید انجام دهند که بهترین نتیجه را بگیرند. بهترین دما برای انجام یخ آب زمستانه دمای منفی 7 درجه سانتی گراد می باشد. توجه داشته باشید در مناطقی که سرمای کافی برای یخ زدن آب ندارند نمی توان این عمل را انجام داد چون دماهای پایین تر از منفی 10 درجه سانتی گراد موجب آسیب به تنه و طوقه گیاهان می شود.
روش انجام یخ آب:
ابتدا سطح خاک را از هرگونه شاخ و برگ، بقایای گیاهی مانده از فصل قبل تمیز کنید. سپس خاک را مقداری شخم زده و کرت بندی کنید. در زمان شخم زدن توجه داشته باشید که به ریشه درختان آسیبی نرسد و یا از خاک بیرون نیایند.
شرایط آب و هوایی منطقه خود را چک کنید و زمانی که دما مناسب بود، دقیقا یک روز قبل از یخبندان به صورت غرقابی آبیاری کنید طوری که تمام سطح خاک با آب پوشیده شود. در باغاتی که سیستم آبیاری آنها تحت فشار است انجام این روش امکان پذیر نیست زیرا یخ زدگی باعث ترکیدگی لوله های آبیاری می شود.
حجم آب مورد استفاده در آبیاری زمستان:
میزان آب مصرفی در یخ آب زمستانه یکی دیگر از نکاتی است که باید به آن توجه ویژه ای داشت. ریشه برای زنده ماندن نیاز به تبادل هوا در خاک دارد. اگر مدت طولانی آب زیادی اطراف ریشه را دربر بگیرد، ریشه دچار خفگی شده و در نهایت از بین می رود. حجم آب مصرفی در یخ آب زمستانه باید طوری باشد که سطح خاک کاملا خیس بخورد تا در صورت کاهش دما یخ ببندد و باعث ترک خوردگی در خاک شود.