لکه غربالی درختان میوه

 لکه غربالی درختان میوه هسته دار یکی از بیماری های قارچی است که سبب لکه و سوراخ هایی روی برگ درختان می شود. روش های متعددی برای جلوگیری و سم پاشی از این بیماری وجود دارد.

لکه غربالی درختان میوه هسته دار

لکه غربالی یا بیماری غربالی (Shot hole disease) درختان میوه هسته دار یکی از بیماری های قارچی درختان است. Wilsonomyces carpophilus عامل این بیماری بوده و سبب لکه ها و سوراخ هایی روی برگ درختان می شود. این بیماری اغلب در درختان زردآلو، آلبالو، گوجه، بادام و در بعضی مواقع درختان گیلاس دیده شده و سبب خسارت زیادی می شود. لکه غربالی باعث ضعیف شدن درختان شده و از ارزش محصولات به دلیل لکه های روی آنها می کاهد. علاوه بر لکه ها و سوراخ ها، میوه ها نیز زبر می شوند و ارزش صادراتی آن ها نیز به طور چشمگیری کاهش می یابد.

علائم خسارت و نشانه های بیماری

لکه غربالی درختان میوه هسته دار در ابتدا کوچک و ارغوانی رنگ هستند اما در فصل های بهار و تابستان کم کم بزرگ تر شده و اندازه آن ها به سه تا ده میلیمتر می رسد. سپس رنگ نیز به قهوه ای گراییده و اغلب این لکه ها دارای یک حاشیه با قهوه ای روشن هستند. سرشاخه، گل، برگ، میوه و جوانه ها هدف حمله لکه غربالی هستند. در هوای گرم و خشک لکه ها ریخته و برگ های درختان سوراخ سوراخ می شود. در واقع سوراخ شدن برگ ها رایج ترین علائم بیماری غربالی است. به همین علت به این بیماری غربالی می گویند.

لکه ها معمولا در نیمه بالایی میوه به وجود می آیند و سبب می شوند که میوه زبر و سفت شود. البته علائم در درختان مختلف میوه متفاوت است.  بیماری غربالی گاهی اوقات با صمغ زیادی روی میوه ها و بدون وجود لکه دیده می شود. گاهی هم میوه ها بد شکل می شوند مثل زردالو. زمانی که بیماری یا لکه غربالی رخ می دهد در حدود پنج درصد میوه های ریز از همان مراحل اولیه رشد می ریزند و بدین جهت یکی از مخرب ترین حالات خسارت رخ می دهد.

راهکارهای پیشگیری و درمان بیماری

قارچ در مواقع نامساعد مانند زمستان روی جوانه های آلوده و یا شاخه هایی که زخمی شده اند می توانند تا سال بعد باقی بمانند. زمانی که بارندگی می شود و رطوبت به وجود می آید، این لکه غربالی جوانه زده و تولید آلودگی و عفونت می نماید.

لکه غربالی درختان میوه هسته دار را عمدتا می توان با درمان های قارچ کش و به منظور محافظت از جوانه ها و شاخه ها در اثر آلودگی مدیریت نمود. در باغ های میوه جایی که این عفونت شاخه ای شایع هستند، می توان با هرس کردن و از بین بردن شاخه های آلوده این بیماری غربالی را از بین برد. برای کاهش لکه غربالی و قوی تر شدن درختان باید شرایط رشد گیاه را بهبود بخشید. سپس با انواع سموم و قارچ کش های باکتریایی بیماری غربالی را کنترل نمود.

سوراخ شدن میوه

انواع سموم برای بیماری لکه غربالی

سم پاشی های پیشگیری کننده برای لکه غربالی درختان میوه هسته دار بسیار مثمر ثمر واقع شده اند. در سال 1906، پروفسور R.E.Smith محلول بردوفیکس (bordeaux mixture) را به منظور مبارزه با بیماری غربالی استفاده نمود و این باعث شد که از آلودگی جدید کاملا جلوگیری شود اما به دلیل اثرات سوزانندگی مس به رشد برخی درختان صدمه وارد شد. به عقیده پروفسور Smith این مبارزه شیمیایی به شرطی موفقیت آمیز است که زمان مناسبی را برای سم پاشی انتخاب نماییم و بهترین موقع برای آن بلافاصله قبل و یا بعد از باران های متعدد اواخر پاییز تا اوایل بهار است. این سم، کنیدی (Conidium) قارچ را به خوبی از بین برده و در مقابل باران و سایر شرایط آب و هوایی بسیار ماندگار است.

مطالعات زیادی درباره زمان سم پاشی صورت گرفته و تحقیقات نشان داده اند که برای جلوگیری از لکه غربالی و آلودگی میوه و برگ، باید زمانی که هنوز گلبرگ ها باز نشده اند سمپاشی نمود. مثلا در نروژ قبل از شکوفه دادن و پس از آن از محلول بردوفیکس استفاده می کنند. به طور کلی سم پاشی چهارگانه بردوفیکس به شرح زیر می باشد:

• استفاده از بردوفیکس ده در هزار پس از اینکه هفتاد درصد برگ ها در پاییز ریختند.
• استفاده از بردوفیکس ده در هزار قبل از اینکه جوانه ها درآیند.
• استفاده از بردوفیکس پنج در هزار پس از اینکه گلبرگ ها ریختند.
• استفاده از بردوفیکس پنج در هزار بلافاصله پس از اینکه میوه ها تشکیل شدند.

سایر سمومی که برای از بین بردن لکه غربالی درختان و سم پاشی بهاره موثرند؛ عبارتند از:

• کاپتان (ارتوساید 50)
• ملپرکس
• پولیرام
• لوناکول

زمان سم پاشی 

بهترین زمان سمپاشی برای مبارزه با این بیماری و جلوگیری از سوراخ شدن برگ و ایجاد نقطه های قرمز روی میوه حتما از ترکیبات قارچکش مثل بردوفیکس یا اکسی کلور مس استفاده کنید. با توجه به اینکه دز سم در سم پاشی زمستانه بالاترین حد بوده و در طول فصل نمی توانیم با این دز سم پاشی کنیم، بیشترین تاثیر را حدود اسفند ماه خواهیم داشت. در طول بهار و تابستان علاوه بر سم پاشی با ترکیبات قارچکش، برنامه ی غذایی مناسب و بهبود سیستم ایمنی گیاه میتواند از پیش رفت بیشتر بیماری تا حدودی جلوگیری کند.

پس برای جلوگیری و کنترل این بیماری باید اندام های آلوده درختان را هرس کرده و برای جلوگیری از آلودگی در سال های بعد آن ها را بسوزانیم. همچنین ابزار هرس را پس از انجام این کار ضدعفونی کرده و در آخر سم پاشی کنیم.