ماده آلی خاک

ماده آلی خاک چیست؟

خاک از چهار قسمت مواد معدنی، ماده آلی، آب و هوا تشکیل شده است. ماده آلی خاک شامل بقایای گیاهی و جانوری، سلول و بافت های جانداران خاک و مواد حاصل از ریشه و میکروب های خاک است. در بیشتر خاک هـا مـواد آلـی خـاک حدود 0/1 درصد می باشد. ترکیب شیمیایی ماده آلی تقریباً 50 درصد کربن، 5 درصد نیتـروژن، 0/5 درصـد فسفر، 0/5 درصد گوگرد، 39 درصد اکسیژن و 5 درصد هیدروژن اسـت، البتـه مقـدار ایـن عناصر از خاکی به خـاک دیگـر مـی توانـد در نوسـان باشـد.

وجود ماده آلی علاوه بر اینکه نشان دهنده سلامت و کیفیت خاک است، عامل مناسبی برای باروری خاک به شمار می رود و بـاعث بهبـود شـرایط خاک دانـه سـازی، وضـعیت تخلخـل و نفوذپذیری خاک می شود.

نقش فیزیکی مواد آلی در خاک:

ماده آلی در خاک به علت تولید مواد چسبنده باعث چسبیدن ذرات ریز خاک به یکدیگر می شوند. در خاک های دارای مواد آلی فضاهای خالی خاک به وسیله آب و هوا پر می شود و عمل تهویه در خاک به خوبی صورت می گیرد. خاک هایی که دارای ماده آلی کمی هستند یا اصلا ندارند سرعت حرکت آب در آنها آهسته می باشد و تهویه به خوبی صورت نمی گیرد و به دلیل فضاهای خالی بین ذرات خاک ظرفیت نگهداری آب در خاک کاهش می یابد.

نقش شیمیایی:

ظرفیت جا به جایی عناصر در خاک از ویژگی های مهم خاک می باشد که تاثیر زیادی بر حاصلخیزی و کیفیت خاک دارد. میزان درصد ماده آلی در خاک تاثیر زیادی بر ظرفیت تبادل ذرات در خاک دارد. هرچه خاک دارای درصد بالایی از ماده آلی باشد جابه جایی عناصر به درستی و بهتر صورت گرفته و خاک با کیفیت تر و حاصلخیز تر می باشد.

نقش تغذیه ای:

در اثر تجزیه ماده آلی، مواد معدنی قابل جذب برای گیاه در خاک افزایش می یابد. که با توجه به نوع ماده آلی تجزیه شده یه سری از عناصر مانند نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، روی، مس و … در دسترس گیاهان قرار می گیرد. هرچه درصد مواد آلی در خاک بیشتر باشد این مواد پس از تجزیه باعث تقویت و غنی سازی بیشتر خاک می شوند.

فواید استفاده از مواد آلی و تاثیر آن بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک:

• افزایش کربن آلی خاک
• تقویت ساختمان خاک و افزایش میزان تهویه با افزایش ماده آلی
• افزایش آب قابل استفاده گیاه به دلیل افزایش میزان خلل و فرج خاک
• افزایش میزان فعالیت میکرو ارگانیسم های مفید خاکزی
• افزایش سطح عناصر غذایی خاک
• تعدیل ph خاک در اثر تولید اسیدهای آلی و آزادسازی عناصر تثبیت شده توسط خاک
• افزایش رشد محصول به وسیله بهبود توانایی خاک در ذخیره و انتقال آب و هوا
• بالابردن مقاومت گیاه نسبت به بیماری های ریشه ای و برگی

به طور کلی استفاده از ماده آلی تاثیر بسیار زیادی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک می گذارد. برای بالا بردن میزان مواد آلی در زمین های زراعی و باغی، استفاده از اسید هیومیک و کودهای دامی فرآوری شده گزینه بسیار مناسبی است. اما برای افزایش ماده آلی در باغچه و گلدان می توانید از تفاله چای، تفاله قهوه، پوست موز، پوست تخم مرغ، صدف، قرص آسپیرین، خاکستر استفاده کنید.

افزایش ماده آلی در مزارع و باغات:

اسید هیومیک:

هیومیک از واژه هوموس گرفته شده، بقایای تجزیه شده از مواد آلی بوده که سالهای زیادی توسط میکروارگانیسم های مفید خاک تجزیه شده است. هیومیک اغلب به رنگ قهوه ای تیره تا مشکی می باشد. هیومیک باعث افزایش ریشه زایی، نگهداری بیشتر آب در خاک، افزایش شادابی و سلامت گیاه، بهبود و اصلاح بافت و ساختار خاک و … می شود. از اسید هیومیک می توانید به عنوان تحریک کننده رشد و افزایش ماده آلی خاک و جذب بهتر عناصر غذایی جهت حاصلخیزی بیشتر خاک در مزارع و باغات و برای انواع درخت، درختچه استفاده کنید.

کود دامی فرآوری شده:

کود دامی پوسیده شده دارای عناصر پتاسیم، ازت و فسفر در درصدهای مختلف می باشد. مواد مغذی موجود در کود دامی شاید بسیار کمتر از کودهای غنی شده  آماده باشد اما میزان کربن موجود در آن که از ماده آلی به دست می آید برای غنی کردن خاک و افزایش ماده آلی خاک بسیار موثر است که این میزان در مصرف کودهای شیمیایی معمولا کمتر است.

افزایش ماده آلی در باغچه و گلدان:

تفاله چای:

چندین روش برای استفاده چای جهت بهبود سلامتی و افزایش ماده آلی خاک پیشنهاد شده است. کمپوست چای یک منبع غنی از اکسیژن است که شامل تعداد زیادی باکتری هوازی مفید می باشد. این باکتری ها خاک را بارور و سالم و به کاهش علف های هرز و حفظ آب در خاک کمک می کند. لازم به ذکر است که چای دارای خاصیت اسیدی است و برای گیاهانی مناسب تر است که محیط اسیدی خاک را دوست دارند.

تفاله قهوه:

پودرهای قهوه اسیدی نیستند و برای بالا بردن سطح نیتروژن خاک کاربرد دارند. این پودر دارای مقدار زیادی نیتروژن است و می تواند به گیاهان شما کمک کند تا سریع تر رشد کنند. پودر قهوه همچنین دارای پتاسیم و فسفر نیز می باشد و سه ماده مورد نیاز برای رشد گیاه را دارد و سبب افزایش ماده آلی خاک می شود.

پوست موز:

پوست موز دارای مقدار زیادی کلسیم، فسفر و پتاسیم می باشد که برای سلامت خاک ضروری می باشد. برای اضافه کردن پوست موز به منظور افزایش ماده آلی خاک، می توانید آنها را قطعه قطعه کنید و به خاک اضافه کنید و هم می توانید آنها را خشک کنید و بعد از آسیاب کردن به خاک اضافه کنید.

پوست تخم مرغ:

پوست تخم مرغ سرشار از کلسیم می باشد. می توانید پوست تخم مرغ را روی سطح خاک اطراف گیاهان بریزید. پوست تخم مرغ به دور شدن حشرات مزاحم کمک می کند و یا با اضافه کردن آن به خاک به دلیل کلسیم بالا باعث کاهش اسیدیته ی خاک می شود.

صدف:

افرادی که در مناطق ساحلی زندگی می کنند می توانند تعدادی صدف جمع آوری و آنها را خرد کنند. استفاده از صدف خرد شده به دلیل وجود کربنات کلسیم در آنها به تقویت بهتر و افزایش ماده آلی خاک کمک می کند. کاربرد صدف در خاک مناسب گیاهانی است که در خاک قلیایی قرار دارند.

آسپیرین:

تحقیقات نشان داده که وقتی آب حاوی آسپیرین به صورت مستقیم در داخل خاک ریخته می شود و یا بر روی گیاهان اسپری می شود به افزایش رشد آنها کمک زیادی می کند. اسید سالسیلیک آسپیرین ماده ای است که به طور طبیعی در گیاهان در مقادیر کمی ساخته می شود. این ماده نه تنها باعث افزایش رشد می شود بلکه با افزایش سیستم ایمنی گیاه باعث مقاومت آن در برابر بیماری ها می شود.

خاکستر:

خاکستر دارای خاصیت قلیایی بالا و همچنین مقادیر زیادی پتاسیم و کلسیم می باشد که باعث افزایش مواد آلی خاک و برای کمک به شکوفه دادن و گل دادن گیاهان مناسب می باشد.

برای مشاهده و خرید محصولات اسید هیومیک پودری و مایع جهت اصلاح بافت خاک و افزایش ماده آلی آن اینجا کلیک کنید.