بوته میری خربزه

بیماری قارچی بوته میری خربزه را می توان مهم ترین معضل کشاورزان خربزه کار دانست. این بیماری سالانه باعث از بین رفتن درصد زیادی از محصولات کشاورزان شده و در صورت شدت بیماری بسیاری از خربزه کاران از برداشت چین دوم و سوم منصرف شده و زمین را به حال خود رها می کنند. این بیماری که به خیار، خربزه، کدو، هندوانه و انواع طالبی و تیل خسارت وارد می کند یا نام بیماری بوته میری جالیز نیز معروف است. عامل بیماری نوعی قارچ است که در زمستان بصورت خاگ در خاک و بافت های باقی مانده از ریشه های سال قبل در زمین باقی می ماند و در سال جدید بوته های تازه را آلوده می کند. بنا بر این رعایت بهداشت و تناوب زراعی یکی از راه های کاهش خسارت مربوط به این بیماری است.

بیماری بوته میری در گیاه خربزه به وسیله قارچ‌هایی از جنس Fusarium و Pythium ایجاد می‌شود. این بیماری باعث تضعیف و سپس مرگ بوته‌های خربزه می‌شود و باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصول می‌گردد. در ادامه راه‌های پیشگیری و درمان بیماری بوته میری خربزه را بررسی خواهیم کرد.

علایم و نشانه های بیماری بوته میری جالیز

حساس ترین بخش گیاه نسبت به این بیماری طوقه گیاه است. قسمت میانی ریشه و ساقه طوقه نامیده می شود. در روزهای اولیه درگیری ابتدا روی طوقه علایم فرورفتگی و ضعف دیده شده و یه تدریج نشانه های قهوه ای شدن و لهیدگی به چشم می خورد. عامل بیماری در صورت مساعد بودن شرایط به تدریج پیشرفت کرده و تمام بافت آوند چوبی را از بین می برد. در این صورت بوته نمی تواند آب و مواد غذایی را از خاک دریافت کند و در روزهای گرم تابستان ابتدا علایم ضعف و به تدریج پژمردگی و سپس خشک شدن کل بوته را خواهیم دید. در این صورت بوته نمی تواند میوه ها را به خوبی برساند و پس از خشک شدن کامل بوته بسیار از محصول کال باقی می ماند.

راه‌های پیشگیری از بیماری بوته میری جالیز

• انتخاب بذر مقاوم انتخاب ارقام مقاوم به بیماری بوته میری از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری است. بذرهای سالم و ترجیحاً دارای گواهی‌نامه سلامت مورد استفاده قرار دهید.
• بهبود خاک: یکی از راه‌های کاهش احتمال بیماری بوته میری در خربزه، بهبود وضعیت خاک است. استفاده از کودهای آلی و حیوانی به بهبود خاک کمک می‌کند. البته باید توجه داشته باشید حتما قبل از مصرف باید فراوری کود دامی را انجام دهید در غیر این صورت خود کود دامی باعث ورود آلودگی به زمین خواهد شد.
• تناوب زراعی: سعی کنید هر سال در یک زمین زراعی کشت نکنید و در صورتی که یک سال زمین آلوده شد تا چند سال دیگر در آن زمین خربزه نکارید. تناوب با گیاهانی مانند گندم، جو و ذرت به کاهش تعداد قارچ‌های موجود در خاک کمک می‌کند.
• کاشت در فواصل مناسب: کاشت خربزه در فواصل مناسب به جلوگیری از ایجاد شرایط مناسب برای رشد قارچ‌های بیماری‌زا کمک می‌کند.
• کنترل آبیاری: مدیریت بهینه آبیاری و جلوگیری از رطوبت بیش از حد در خاک به کاهش احتمال بیماری بوته میری کمک می‌کند.

راه‌های درمان بیماری بوته میری خربزه و جالیز

استفاده از سم‌های قارچ‌کش: در صورت شناسایی بیماری، می‌توان از سم‌های قارچ‌کش مانند متیل تیوفانیت، رورال تی اس و فوزتیل آلومینیوم به منظور کنترل بیماری استفاده کرد. مصرف سم‌ها باید بر اساس توصیه کارشناس کشاورزی انجام شود.

استفاده از محرک‌های رشد گیاهی: برخی از محرک‌های رشد گیاهی مانند هورمون‌های ریشه‌زایی و سیتوکینین‌ها به تقویت بوته‌های خربزه کمک می‌کنند و مقاومتر در برابر بیماری‌های قارچی می‌شوند. استفاده از این محرک‌ها باید بر اساس دستورالعمل‌های توصیه‌شده صورت گیرد.

کاهش تنش های گیاهی: کاهش استرس گیاهی با انجام به موقع امور زراعی مانند هرس، خارج کردن میوه‌های زائد و کنترل آفات کمک می‌کند تا گیاه قوی‌تر و مقاوم‌تر در برابر بیماری‌های قارچی باشد. داشتن برنامه غذایی اصولی برای گیاهان و تغذیه متناسب با شرایط کشت مهم ترین راهکار برای بالا بردن مقاومت گیاه نسبت به انواع بیماری های گیاهی می باشد.

استفاده از کودهای مورد نیاز: کودهای آزوته، فسفاته و پتاسیه به تقویت گیاه و افزایش مقاومت در برابر بیماری‌های قارچی کمک می‌کنند. مصرف این کودها باید بر اساس توصیه‌های کارشناسان و بر اساس نیاز گیاه انجام شود.

شرایط کاشت و کارهای قبل از کاشت خربزه

1. تهیه خاک مناسب: قبل از کاشت خربزه، آزکایش خاک بگیرید و در صورت نیاز برای اصلاحاتی مانند کاهش PH یا افزایش کود NPK اقدام نمایید.

2. استفاده از نشاء سالم: انتخاب نشاء‌های سالم و بدون علائم بیماری برای کاشت اهمیت بالایی دارد. از نشاء‌های کشت شده در گلخانه‌هایی که بهداشت خوبی دارند استفاده کنید.

3. تیمار بذر: قبل از کاشت بذر، می‌توانید بذر را به عنوان یک اقدام پیشگیری با محلول‌های قارچ‌کش تیمار کنید.

4. کنترل علف‌های هرز: علف‌های هرز می‌توانند میزبان برخی از بیماری‌ها و آفات باشند. کنترل علف‌های هرز به کاهش احتمال بیماری بوته میری کمک می‌کند.

با رعایت این نکات و اقدامات پیشگیری و درمانی، می‌توانید احتمال بروز بیماری بوته میری خربزه و سایر گیاهان جالیزی را کاهش دهید و به دست آوردن محصولی سالم و با کیفیت کمک کنید.

کنترل شیمیایی و سم پاشی برای بوته میری خربزه و جالیز

در صورتی که بیماری های خاکزاد به مراحل طغیانی برسند درمان آنها کار بسیار سختی است. اکثر کشاورزانی که دیر به فکر درمان بیماری بوته میری خربزه می افتند نمی توانند بیماری را کنترل کنند. دلیل این موضوع این است که وقتی علایم بوته میری خربزه شدید می شود، بخش زیادی از آوند های گیاه از بین رفته و آوندهای سالم بسیار کمتر از آن هستند که بتوانند مطابق نیاز گیاه در گرمای شدید هوا آب و مواد غذایی را به آن برسانند. بنابراین با توجه به اینکه اکثر مناطق خربزه کاری هر ساله مستعد بروز این بیماری هستند بهتر است هر ساله برای پیش گیری از قارچکش های مختلف استفاده شود.
بعد از سبز شدن بذر می توان از قارچکش یونیفرم برای پیش گیری از انواع بیماری های قارچی ریشه به میزان 1/5 لیتر در هکتار مصرف نمود.
استفاده از قارچکش قوزتیل آلومینیوم یک کیلو در هکتار برای پیش گیری زیر نظر کارشناس معمولا توصیه می شود.

استفاده از قارچکش رورال تی اس به میزان یک تا دو کیلو در هکتار به همراه آبیاری برای پیش گیری و تا حدودی درمان مورد استفاده قرار می گیرد.