آفات پنبه در ایران

پنبه گیاهی گرمادوست با میوه ای از نوع کپسول یا غوزه می باشد. گیاه پنبه نیازمند نور فراوان است. کمبود نور می تواند باعث افزایش رشد رویشی و کاهش تولید غوزه در پنبه شود. در برخی از مناطق ایران کاشت پنبه از گذشته، بسیار رواج داشته است. پنبه از جمله محصولاتی است که از زمان جوانه زنی بذر تا بعد از برداشت محصول می تواند مورد حمله آفات قرار بگیرد. از جمله آفات مهم پنبه می توان به موارد زیر اشاره نمود:

زنجره از آفات پنبه

زنجرک ها جزء آفات مکنده محسوب می شوند و تقریبا در تمام طول فصل رشد پنبه حضور دارند. حشرات کامل و پوره های زنجره از شیره گیاهی گیاه میزبان تغذیه می کنند. پوره ها سبز رنگ و حشره بالغ سبز مایل به زرد می باشد. زنجرک پنبه هنگام تغذیه، برای رقیق تر کردن شیره گیاهی سمی را به بافت گیاه وارد می کند که این سم موجب اختلال در فیزیولوژی گیاه می شود و برگ ها حالت سوختگی پیدا می کنند. طول دوره پورگی 1 تا 2 هفته و طول عمر حشره کامل حدودا یک هفته است. زنجرک ها در اکثر مناطق زیر کشت پنبه حضور دارند.

خسارت زنجرک پنبه

به علت ورود سم به بافت گیاه، برگها چروک، زرد و حالت سوخته پیدا می کنند. سوختگی برگ ها با زردی حاشیه آنها همراه است. اگر پیچیدگی و سوختگی در تمام گیاه رخ دهد، رشد گیاه دچار اختلال می شود. گیاه آلوده نسبت به گیاهان سالم کوتاه ،پلاسیده و پژمرده به نظر می رسد. در آلودگی شدید ریزش برگ ها نیز مشاهده می شود.

کنترل زنجرک از آفات پنبه

• از بین بردن علف های هرز و بقایای گیاهی
• شخم عمیق و یخ آب زمستانه
• کاشت ارقام مقاوم پنبه
• کشت مخلوط پنبه با گیاهانی مثل لوبیا چشم بلبلی، سویا و… برای جلب حشرات شکارگر آفات مکنده
• مبارزه شیمیایی با زنجره تا زمانی که جمعیت آن به آستانه خسارت اقتصادی نرسیده باشد، توصیه نمی شود. برای مبارزه شیمیایی از سموم سیستمیک مثل کنفیدور استفاده می کنند.

تریپس از آفات مهم پنبه

تریپس ها حشرات بسیار ریزی هستند که با چشم غیر مسلح به سختی قابل رویت هستند. حشره ماده بالغ به رنگ زرد است و بال هایی با حاشیه ریشک مانند دارد. طول عمر حشره ماده 14 تا 30 روز است. حشره ماده در بافت برگ تخم ریزی می کند. پوره های قهوه ای تریپس بدون بال هستند و می توانند خسارت زیادی به پنبه وارد کنند. این حشره به برگ، جوانه گل و غوزه پنبه حمله می کند.

خسارت تریپس

تریپس بیشتر در سطح زیرین برگ ها و اطراف رگبرگ ها وجود دارد. این حشره از شیره گیاهی تغذیه می کند. تغذیه تریپس باعث ایجاد لکه های کوچک براق مایل به نقره ای در برگ می شود. حمله تریپس باعث کم شدن رشد گیاه، به تعویق افتادن برداشت و کاهش عملکرد می شود. لوله ای شدن، پژمردگی و خشک شدن برگ ها نیز یکی دیگر از خسارت های حمله تریپس است.

کنترل تریپس از آفات پنبه

• یکی از راه های پیشگیری برای تریپس، ضدعفونی بذر با سموم حشره کش قبل از کاشت می باشد. از سم لاروین و کنفیدور می توان برای ضدعفونی بذور استفاده کرد.
• شخم عمیق زمستانه، یخ آب و حذف علف های هرز نیز برای کنترل تریپس خیلی مؤثر است.
• کشت پنبه به صورت نشائی یکی از راه های پیشگیری از بسیاری از آفات و بیماری ها از جمله تریپس می باشد.
• جهت مبارزه شیمیایی می توانید از سمومی مثل متاسیستوکس، دیمتوات، فوزالون و مالاتیون زیر نظر کارشناس استفاده کنید.

شته جالیز از آفات پنبه

این شته جزء آفات مکنده ای است که به گیاهان جالیزی و پنبه خسارت وارد می کند. شته پنبه به رنگ زرد تا سبز می باشد. هر دو حالت بالدار و بدون بال در شته جالیز وجود دارد. پوره ها و حشرات کامل شته پنبه به بسیاری از گیاهان حمله کرده و از شیره گیاهی تغذیه می کنند. این حشرات اندام مکنده خود را وارد آوند آبکش گیاه نموده و در جریان شیره گیاهی اختلال ایجاد می کنند. مواد دفعی شته ها، عسلک مانند است و این مواد شیرین و چسبناک موجب جلب مورچه ها و رشد کپک های دوده ای سیاه می شوند.

خسارت شته از افات پنبه

در صورتی که میزان تغذیه و تراکم آفت بالا باشد، برگ ها رنگ پریده و زرد می شوند و گاهی حالت پیچیده پیدا می کنند. رشد عمومی گیاه نیز کند و بوته به صورت پاکوتاه می شود.

در شرایطی که آلودگی شدید باشد، کپک های دوده ای سیاه بر روی تمام قسمت های گیاه رشد کرده و جلوی رشد گیاه را خواهند گرفت. این شته در زمان باز شدن غوزه ها نیز بسیار دردسرساز است. در صورت بالا بودن تراکم آفت، باز شدن غوزه ها دچار مشکل می شود و کیفیت الیاف پنبه به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.

کنترل شته 

• از آن جهت که شته حشره نسبتا ضعیفی است بهتر است با برنامه غذایی اصولی و استفاده از روش های غیرشیمیایی مانند نصب کارت زرد و شست و شوی بوته ها با محلول پالیزین جلوی طغیان آن را بگیریم. ولی در مواردی که شدت آفت زیاد باشد با توصیه ی کارشناس گیاهپزشک میتوان از سمومی مانند کنفیدور، مالاتیون و پریمور استفاده نمود.

کنه تارتن پنبه

کنه دو نقطه ای به علت تنیدن تار به کنه تار عنکبوتی نیز معروف است. این آفت به کمک غدد بزاقی خود روی سطح برگ تار می تند. این تارها باعث گیر افتادن گرد و غبار می شود و گیاه حالت کدر و گردوخاکی به خود می گیرد. این گرد و غبار می تواند تا حد زیادی جلوی فتوسنتز را نیز بگیرد. حداکثر فعالیت کنه ها در تابستان می باشد.

خسارت کنه تارتن از آفات پنبه

کنه ها با مکیدین شیره گیاهی و اختلال در فتوسنتز، باعث زردی و پژمردگی برگ ها و در نهایت ریزش آنها می شوند.

کنترل کنه تارتن

• برنامه غذایی اصولی که شامل پتاسیم و سیلیکات پتاسیم باشد تا حد زیادی به بالا بردن مقاومت گیاه کمک می کند.
• شست و شوی گیاهان با صابون محلولپاشی یا پالیزین جهت کنترل جمعیت کنه و بسیاری از آفات دیگر مناسب است.
• در شرایط طغیان آفت می توانید از سموم کنه کشی مانند آبامکتین و اسپیدور و… تحت نظر کارشناس استفاده نمایید.

مگس سفید یا عسلک از آفات پنبه

این آفت در برخی مناطق پنبه کاری خصوصا در استان فارس و کرمان از مهمترین آفات پنبه محسوب می شود. سفیدبالک ها بیشتر در سطح زیرین برگ یافت می شوند و ظاهر گیاه را براق و چسبنده می کنند. عسلک پنبه زمستان را روی علف های هرز سپری می کند.

خسارت عسلک از آفات پنبه

پوره ها و حشره کامل مگس سفید از شیره گیاهی تغذیه کرده و باعث رنگ پریدگی، پیچیدگی و خشک شدن برگ ها می شوند. سفیدبالک ها بر روی برگ عسلک ترشح می کنند و باعث چسبندگی الیاف می شوند. چسبندگی الیاف به میزان زیادی از ارزش محصول می کاهد.

کنترل مگس سفید 

• کاشت ارقام مقاوم
• کاشت زود هنگام
• وجین علف های هرز
• برداشت به موقع محصول
• از بین بردن بقایای بوته های پنبه بالافاصله بعد از برداشت
• جهت مبارزه شیمیایی می توان از اکتلیک، ادمیرال، استینگر و اپلاود استفاده کرد.

سن و سنک پنبه

سن سبز و سنک غوزه پنبه دو گونه از آفات خسارت زا به پنبه هستند. سنک تخم پنبه نیز یکی دیگر از آفاتی است که به پنبه حمله می کند. پوره ها و حشره کامل سنک پنبه از شیره گیاهی اندام های زایشی و بذرهای پنبه تغذیه می کنند.

خسارت سنک از آفات پنبه 

پوره ها و حشره کامل سن سبز و سنک غوزه، از جوانه های انتهایی، غنچه ها، گل ها و غوزه های پنبه تغذیه کرده و سبب ریزش آنها می شوند.

این آفات باعث ایجاد لکه های آفتاب سوخته و تیره روی غوزه و در شرایط طغیان آفت باعث تشکیل غوزه های بدشکل می شوند. بذوری که توسط سنک تخم پنبه مورد حمله قرار گرفته اند، قدرت جوانه زنی کمی دارند. سنک تخم پنبه، با ایجاد لکه روی الیاف پنبه از کیفیت و ارزش آن می کاهد.

کنترل سن و سنک پنبه

• کاشت گیاهان تله مثل ذرت در حاشیه مزرعه پنبه
• وجین علف های هرز
• برداشت به موقع محصول
• از بین بردن بقایای بوته های پنبه بعد از برداشت محصول
• جهت کنترل شیمیایی می توانید از سمومی مثل متاسیستوکس، کنفیدور و فن والریت تحت نظر کارشناس استفاده کنید.

کرم غوزه از آفات پنبه

کرم غوزه پنبه از آفات بسیار مهم و جدی در تمام مناطق زیر کشت پنبه محسوب می شود. حشره کامل، شب پره ای به رنگ قهوه ­ای-خاکستری است که خسارتی به بوته ها وارد نمی کند. خسارت عمده توسط لاروهای این حشره به پنبه وارد می شود. لاروها به رنگ سفید مایل به زرد با خطوط طولی تیره و سر قهوه ای می باشند. لاروها ترجیحا از اندام های زایشی گیاه تغذیه می کنند.

خسارت کرم غوزه یکی از مهمترین آفات پنبه

لاروهای جوان پس از خروج از تخم از برگ ها تغذیه کرده و فقط رگبرگ ها را باقی می گذارند. تغذیه لاروها از غنچه، گل و غوزه باعث ریزش آنها می شود. کرم غوزه کیفیت الیاف پنبه و در نتیجه ارزش اقتصادی آن را کاهش می دهد.

کنترل کرم غوزه پنبه

• از بین بردن فرم زمستان گذران آفت (شفیره) با روش زیر و رو کردن خاک می تواند بسیار مفید باشد.
• در صورت انتخاب روش مبارزه شیمیایی باید به زمان سمپاشی دقت شود و قبل از اینکه لارو وارد غوزه شود سمپاشی انجام گردد. در صورت ورود آفت به غوزه و جوانه گل، تاثیر سموم کمتر خواهد شد. جهت مبارزه شیمیایی می­ توان از سمومی همچون کنفیدور، لاروین، آوانت، پروفنوفوس و فوزالون استفاده نمود.

کرم خاردار از آفات پنبه

کرم خاردار از جمله آفات مهم پنبه است که در سال های طغیان می تواند تا 90% به مزارع پنبه خسارت وارد کند. این حشره در مرحله لاروی به میزبان خود خسارت می زند. لارو این حشره به علت وجود خارهایی در پشت بدن خود، به این نام شناخته می شود. در ایران علاوه بر پنبه گیاهان دیگری مانند کنف، بامیه، گاو پنبه و ختمی میزبان این آفت می باشند.

با مساعد شدن هوا در اوایل بهار حشرات کامل کم کم ظاهر می شوند و پس از جفتگیری، بر روی غوزه یا نزدیک آن تخم ریزی می کنند. حشره کامل پروانه ای با بال های جلویی سبز و بال های عقبی سفید مایل به زرد می باشد. هنگامی که شب پره با بال های جمع در حال استراحت است علامتی شبیه W در پشت آن دیده می شود.

شرایط آب و هوایی روی میزان خسارت آفت بسیار موثر است. در سال هایی که زمستان های سردی داریم، میزان خسارت آفت کاهش می یابد.

خسارت کرم خاردار پنبه

لاروها پس از خروج از تخم شروع به تغذیه از جوانه و غوزه ها می کنند. لاروها با تغذیه از جوانه های انتهایی باعث پژمردگی و خشک شدن آنها می شوند. گل ها و غوزه های جوانی که مورد حمله لارو قرار می گیرند، می ریزند. اگر لارو به غوزه ی رسیده حمله کند، قسمتی از غوزه که آسیب دیده است باز نشده و قابل برداشت نمی باشد. کرم خاردار برای دستیابی به بذر پنبه، از میان الیاف عبور می کند و باعث قطع الیاف می شود. فضولات بجا مانده لارو بر روی الیاف نیز از کیفیت محصول می کاهد.

کنترل کرم خاردار از آفات پنبه

• بهترین راه کنترل کرم خاردار پنبه، کنترل زمستانه آن با مدفون کردن بقایای گیاهی در عمق زیاد خاک و یا خارج نمودن آن ها از زمین زراعی است.
• شخم عمیق و یخ آب زمستانه برای از بین بردن شفیره این آفت بسیار مؤثر است.
• زمان کاشت پنبه نیز در کنترل آفت موثر است. در مناطق پر خطر، پنبه را زودتر می کارند و از ارقام زودرس استفاده می کنند. پس انتخاب رقم و تاریخ کشت مناسب را می توان در برنامه کنترلی قرار داد.
• وجین و حذف علف های هرز مزرعه و حاشیه آن از دیگر راه های کنترل کرم خاردار است.
• استفاده از تله های فرومونی در کنار سایر موارد به کنترل این آفت کمک می کند. توصیه می شود که از 15 تا 25 تله در هکتار با ارتفاع 1/5 متر از سطح زمین استفاده شود.
• جهت مبارزه شیمیایی نیز می توان از سموم ریجنت، پروکلیم فیت، لاروین، مچ، گوزاتیون و سایپرمترین استفاده نمود.

کرم سرخ پنبه

کرم سرخ یکی از خطرناکترین آفات پنبه است که تا 100 درصد محصول را می تواند از بین ببرد. در حال حاضر گزارش هایی از وجود این آفت در جنوب کشور وجود دارد. حشره بالغ این آفت، شب پره ای کوچک به رنگ قهوه ای است. لاروها ابتدا سفید رنگ و در سنین بالا صورتی می شوند. لاروهای این آفت برخلاف کرم غوزه پنبه، بیشتر به غوزه های رسیده خسارت وارد می کند.

خسارت کرم سرخ از آفات پنبه

لاروها با ورود به غوزه ها، بافت های تشکیل دهنده بذر و الیاف را از بین می برند. غوزه های آلوده دچار ریزش می شوند. در صورتی که شدت آلودگی زیاد نباشد و غوزه ها نریزند، الیافی که بدست می آید رنگ طبیعی خود را ندارد و از کیفیت مناسبی برخوردار نخواهد بود. غوزه های آسیب دیده مستعد ابتلا به بیماری های قارچی نیز هستند.

کنترل کرم سرخ پنبه 

• استفاده از بذر گواهی شده، کاشت ارقام مقاوم، کاشت دیر هنگام، کنترل علف های هرز، برنامه کوددهی اصولی، از بین بردن بقایای گیاهی در پایان فصل و… برای کنترل کرم سرخ می تواند بسیار موثر باشد.
• زمانی که جمعیت آفت کم است، استفاده از تله های فرومونی در کنار یک سم کم خطرتر به کنترل آفت کمک می کند.
• برای مبارزه شیمیایی می توان از سمومی مثل دورسبان، تفلوبنزورون و فن والریت تحت نظر کارشناس استفاده کرد.

 

⇓با مطالعه این مطالب دانش کشاورزی خود را ارتقا دهید⇓

بیماری های پنبه