آفات مرکبات از عوامل تهدید کننده مهم در مناطق نیمه گرمسیری به شمار می روند. بنابراین شناسایی خسارت آفات مرکبات و کنترل آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله به معرفی انواع آفات مرکبات و مبارزه با آن ها می پردازیم.
آفات مهم مرکبات
- تریپس مرکبات
- کنه زنگار یا کنه نقره ای
- کنه قرمز مرکبات
- بالشتک مرکبات
- سپردار واوی مرکبات
- سپردار قهوه ای مرکبات
- شپشک آرد آلود مرکبات
- پسیل آسیایی مرکبات
- مینوز برگ مرکبات
- برگخوار مرکبات
- مگس میوه مدیترانه ای
آفت تریپس مرکبات
آفت تریپس از آفات مرکبات بوده که با نام علمی Scirtothrips citri از آفات مهم مرکبات جنوب کشور می باشد. تریپس در مرکبات حشراتی به رنگ زرد و دوکی شکل هستند. آفت تریپس مرکبات جزء آفات مکنده مرکبات است.
خسارت تریپس روی مرکبات
تریپس مرکبات شیره گیاهی را می مکند. به دلیل مکیدن شیره و ورود هوا به داخل سلول ها، خسارت به صورت لکه های منقوط بی رنگ دیده می شود. آفت تریپس مرکبات از برگ، جوانه های گل و میوه تغذیه می کند. به دلیل مرگ قسمتی از بافت های گیاهی و رشد بافت های سالم، برگ و میوه های آلوده بدشکل می شوند. همچنین بر روی میوه های آلوده رگه های از چوپ پنبه ای شکل دیده می شود.
علایم تریپس روی برگ
کنترل تریپس از آفات مرکبات
برای مبارزه با تریپس مرکبات بهتر است کارت های زرد و آبی رنگ چسبناک نصب شود. آفت تریپس مرکبات به رنگ زرد و آبی جذب می شوند. برای مبارزه شیمیایی تریپس مرکبات می توان از سم های موثر از قبیل اسپیروتترامات(موونتو)، تیاکلوپراید+دلتامترین (پروتئوس)، پروفنوفوس (کوراکرون) همزمان با گرم شدن هوا اواخر بهار استفاده کرد.
علایم تریپس روی میوه
کنه زنگار مرکبات
کنه زنگار مرکبات از کنه های بسیار ریزی هستند که با چشم غیرمسلح دیده نمی شود. خسارت کنه زنگار مرکبات به دلیل علایم تیپیک روی میوه ها و برگ ها بسیار معروف است. کنه زنگار توسط باد به برگ و میوه های دیگر هم منتقل و از آنها تغذیه می کنند. به همین دلیل در روزهای همراه با وزش باد خسارت دوبرابر می شود.
خسارت کنه زنگار مرکبات
کنه زنگار از آفات مهم مرکبات، معمولا از شیره گیاهی برگ ها تغذیه می کند. خسارت کنه زنگار بر روی برگ های آلوده به رنگ نقره ای مایل به خاکستری دیده می شود. به دلیل علایم خسارت در برگ ها به این آفت کنه نقره ای مرکبات هم گفته می شود.
میوه های آلوده به آفت کنه زنگار مرکبات یا کنه نقره ای مرکبات به رنگ بنفش یا قهوه ای تیره دیده می شوند. میوه های به شدت آلوده حالت زنگاری به خود می گیرند. با افزایش شدت خسارت کل یا نصفی از میوه تغییر رنگ می دهد بدون آن که بر روی آن آفت کنه زنگار مرکبات دیده شود. با انتقال کنه ها به بخش های دیگر مرکبات، بر روی اندام های آلوده حالت گرد و غبار مانند هم دیده می شود.
میوه های آلوده به دلیل از دست دادن آب خود در دوره رسیدگی ترک می خورند. مرکبات خسارت دیده، ارزش بازارپسندی و عمر انبارداری خود را از دست می دهند. همچنین میوه های آلوده پوست ضخیم تری دارند.
خسارت کنه زنگار مرکبات
کنترل کنه زنگار از آفات مرکبات
در باغات آلوده توصیه می شود سمپاشی زمستانه با کنه کش به همراه روغن ولک را انجام دهند. در صورت آلودگی در فصل بهار و تابستان، در ماه های خرداد، تیر و شهریور با کنه کش های فن پیروکسی میت (اورتوس) یا بروموپیروپیلات (نئورون) یا اسپیرودیکلوفن (انویدور) سمپاشی گردد. هنگام سمپاشی های تابستانه دقت شود از روغن های ویژه سمپاشی های تابستانه استفاده شود.
کنه قرمز از آفات مرکبات
کنه قرمز مرکبات با نام علمی Panonychus citri یکی از آفات مهم مرکبات شمال و جنوب کشور است. حشرات بالع به رنگ قرمز و به شکل محدب و گرد هستند. کنه قرمز در مرکبات به سختی با چشم غیر مسلح دیده می شود. زمستان گذرانی کنه قرمز مرکبات به فرم تخم، پوره یا بالغ بر روی شاخه ها می باشد. با توجه به فرم و محل زمستان گذران کنه قرمز در مرکبات سمپاشی زمستانه اهمیت ویژه ای دارد.
کنه قرمز مرکبات
علائم کنه قرمز مرکبات
خسارت کنه قرمز مرکبات از طریق مکیدن شیره گیاهی در برگ ها و میوه ها می باشد. با تفذیه از برگ ها لکه های منقوط در سطح برگ ها دیده می شود. خسارت کنه قرمز مرکبات بیشتر به شکل قاشقی شدن برگ ها و خشکیدگی سرشاخه ها می باشد. میوه های آلوده به دلیل تغذیه کنه ها به رنگ نقره ای دیده می شوند.
کنترل کنه قرمز از آفات مرکبات
برای کنترل کنه قرمز مرکبات سمپاشی زمستانه با کنه کش کلوفنتزین(آپولو) به منظور تخم کشی آفت به همراه روغن زمستانه و سمپاشی تابستانه در فصل بهار (خرداد، تیر و شهریور) با کنه کش های بروموپیروپیلات(نئورون)، هگزی تیازوکس(نیسورون) و فن پیروکسی میت (اورتوس) به همراه روغن تابستانه توصیه می شود.
بالشتک مرکبات
بالشتک از آفات مرکبات با نام علمی Pulvinaria aurantii و از مهمترین شپشک های مرکبات شمال کشور است. مرحله خسارت زای بالشتک مرکبات مربوط به ماده می باشد. ماده آفت با تغذیه از شیره گیاهی سبب دفرمه و بدشکل شدن برگ ها می شوند.
بالشتک مرکبات با مکیدن شیره گیاهی مقدار زیادی عسلک دفع می کند این سبب جذب قارچ دوده ای یا فوماژین می شود. قارچ دوده ای با توسعه لکه های سیاه رنگ بر روی برگ ها سبب کاهش فتوسنتز و ارزش بازارپسندی مرکبات می شوند.
بالشتک مرکبات
کنترل بالشتک از آفات مرکبات
برای کنترل بالشتک مرکبات هرس شاخه های آلوده و حذف آن ها از باغ صورت گیرد. قبل از آنکه پوست سخت بالشتک مرکبات شکل بگیرد مبارزه شیمیایی با حشره کش اتیون به همراه روغن تابستانه در صورت نیاز انجام شود. بهترین زمان مبارزه اواخر خرداد تا ابتدای تیرماه است. اواخر فصل بهار زمان اوج فعالیت پوره های متحرک آفت است. در صورت خسارت شدید حتما سمپاشی زمستانه در این باغات با حشره کش اتیون و روغن ولک هم انجام شود.
سپردار واوی مرکبات
آفت سپردار واوی مرکبات با نام علمی Lepidosaphes beckii به شکل گلابی یا واوی شکل به رنگ قهوه ای بر روی شاخه ها، برگ ها و میوه ها دیده می شود. این نوع شپشک سپردار مرکبات شرایط مرطوب را ترجیح می دهند.
در آلودگی شدید روی تنه حشرات ریز واوی شکل به رنگ قهوه ای با جمعیت زیاد دیده می شود که سفت به تنه چسبیده اند. آفت سپردار مرکبات به ویژه پوره های سن دو با مکیدن شیره گیاهی قسمت های مختلف مرکبات سبب ضعف عمومی درخت می شوند.
سپردار واوی مرکبات
کنترل سپردار واوی از آفات مرکبات
بهترین زمان سمپاشی اواسط بهار به بعد است که هنوز سپر سفت پوره ها تشکیل نشده است. زمانی سمپاشی موثر خواهد بود که با دست بتوان آفت را از سطح چسبیده جدا کرد. موثرترین سم مبارزه با سپردار واوی مرکبات اتیون یا دورسبان به همراه روغن های زمستانه و تابستانه است.
سپردار قهوه ای مرکبات
آفت سپردار قهوه ای مرکبات با نام علمی Chrysomphalus dictyosepermi از مهمترین آفات مرکبات شمال و جنوب کشور است. آفت سپردار قهوه ای مرکبات به صورت کروی و گرد بر روی برگ ها و میوه ها بیشتر دیده می شود.
خسارت سپردار قهوه ای از آفات مرکبات
سپردار قهوه ای مرکبات از شیره برگ و میوه تغریه می کند. آفت سپردار بر روی شاخه ها دیده نمی شود. به دلیل مکیدن شیره گیاهی در میوه محل تغذیه آفت به صورت نقاط فرو رفته بر روی میوه دیده می شود.
سپردار قهوه ای مرکبات
مبارزه با سپردار قهوه ای از آفات مرکبات
با توجه بدن آفت زیر یک سپر قرار دارد در برابر سموم شیمیایی در امان می مانند. زمان مبارزه با سپردار قهوه ای مرکبات باید قبل از تشکیل سپر باشد. برای تعیین زمان مبارزه با آفت هر هفته از برگ ها نمونه برداری و زیر بینوکلر بررسی شود. زمانی که بیش از 60 درصد آفت در برگ های آلوده در زیر بینوکلر به شکل متحرک بود سمپاشی صورت گیرد. زمان نمونه برداری از اواسط بهار شروع شود.
باتوجه به تجربیات زمان مبارزه با سپردار قهوه ای مرکبات در باغات معمولاً زمان مبارزه از اواخر بهار تا ابتدای تابستان می باشد. به یاد داشته باشید در مبارزه با آفات سپردار جهت نفوذ بهتر سم و افزایش اثر کشندگی از روغن های تابستانه و زمستانه همراه حشره کش های شیمیایی دورسبان یا اتیون استفاده شود.
شپشک آرد آلود مرکبات
شپشک آرد آلود با نام علمی Planococcus citri به میزبان های زیادی از جمله مرکبات، مو، انار، زیتون، انجیر، توت و هندوانه و در گیاهان آپارتمانی حسن یوسف، گل ابریشم، دیفن باخیا، کاکتوس، خرزهره، سرخس، برگ بو، شمشاد، پیچک و داوودی حمله می کند.
این آفت به دلیل رنگ ترشحات سفید رنگ آن به این نام شناخته شده است. شپشک از سن دو به بعد شروع به ترشحات مومی سفید رنگ می کند. ترشحات مومی همراه با عسلک دفع شده توسط آفت بوده که بسیار چسبناک هستند.
خسارت شپشک آردآلود به دلیل مکیدن شیره ی غذایی گیاه از بافت های برگ، ساقه و میوه است. حشره پس از مکیدن شیره و شروع به دفع عسلک می کند که سبب جذب و رشد قارچ فوماژین بر روی برگ ها می شود. در نهایت گیاهان آلوده برگ ها ریزش می کنند. با از دست دادن برگ گیاهان فتوسنتز و غذاسازی در گیاهان کاهش و سبب ضعف عمومی و ریزش میوه در گیاه می شود.
شپشک آردآلود
مبارزه با شپشک آرد آلود از آفات مرکبات
جهت مبارزه با شپشک آردآلود مرکبات می توان از تله های زرد رنگ جهت جذب حشرات نر بالدار این آفت استفاده کرد. کودهای ازته سبب نازدک شدن سطح رویی برگ ها و نفوذ آسان قطعات دهانی مکنده آفت می شود. بنابراین در مقدار مصرف کودهای ازته احتیاط شود.
در صورت آلودگی کم، می توان از فشار آب بالا جهت کاهش جمعیت شپشک آردآلود استفاده نمود. تابستان غروب هنگام می توان درختان آلوده را با صابون کشاورزی شستشو داد. در صورت خسارت شدید می توان در تابستان از سم های موثر کلرپیریفوس (دورسبان) یا فن پروپاترین (دانیتول)، یا دلتامترین استفاده کرد. جهت حذف فرم های زمستان گذران آفت حشرات بالغ و تخم سمپاشی زمستانه با اتیون و روغن ولک انجام شود.
پسیل مرکبات
پسیل آسیایی مرکبات ابتدا به برگ های جوان تازه روییده حمله می کنند. این آفت به دلیل مکیدن شیره گیاهی و تزریق مواد سمی داخل بافت گیاهی سبب پیچیدگی و بدشکل شدن برگ ها می شود. در خسارت بالا سبب پاره شدن برگ ها می شوند. در هوای خشک ترشحات مومی دفع شده از حشره به صورت حلقه ای و مارپیچی سغید رنگ در می آید.
کنترل پسیل از آفات مرکبات
تله های زرد در جذب آفت پسیل مرکبات بسیار مهم است. استفاده از سموم برای مبارزه با پسیل مرکبات از قبیل آکتارا (تیومتوکساک)، موسیپلان (استامی پراید)، دانیتول (فن پروپاترین)، دورسبان (کلروپیریفوس) و کنفیدور (ایمیداکلوپراید) موثر است. محل زمستانگذران پسیل در برگ های ریخته شده و شکاف های تنه درختان است. بنابراین شخم جهت دفن کردن برگ ها و سمپاشی تنه در کنترل جمعیت این آفت موثر است.
مینوز از آفات مهم مرکبات
پروانه مینوز مرکبات به رنگ نقره ای از آفات مهم مرکبات است. لارو مینوز مرکبات با تغذیه از بخش سبز و پارانشیم برگ سبب ایجاد دالان های لاروی بر روی برگ ها می شوند. تغذیه این آفت سبب پیچیدگی و بدشکل شدن برگ ها می شود. در صورت کنترل نکردن بیماری به علت تغذیه آفات از برگ سبب کاهش رشد درختان به ویژه نهال ها می شود. خسارت مینوز مرکبات در صورت عدم کنترل در مرحله باردهی بر روی میوه ها هم دیده می شود.
مینوز مرکبات
کنترل مینوز از آفات مرکبات
جهت مبارزه با مینوز مرکبات هرس شاخه های آلوده و حذف آن ها از باغ توصیه می شود. در صورت خسارت شدید استفاده از سموم از قبیل هگزافلومورون(کنسالت)، دیفلوبنزورون(دیمیلین)، ایمیداکلوپراید(کنفیدور) موثر گزارش شده است.
برگخوار مرکبات
پروانه برگخوار مرکبات یا دم چلچه ای از آفات برگخوار مرکبات است. لارو این پروانه اندازه بزرگی دارد و رنگ بدن لارو همرنگ با برگ مرکبات جهت در امان ماندن در برابر دشمنان طبیعی می باشد. لارو افت برگخوار مرکبات قدرت تغذیه ای بالایی دارد و از برگ های تازه روییده شده تغذیه می کنند. برگخوار مرکبات به طور اختصاصی به مرکبات حمله می کند. تغذیه آفت تا حدی می تواند پیش رود که از برگ فقط رگبرگ باقی بماند.
برگخوار مرکبات
کنترل برگخوار از آفات مرکبات
خسارت آفت برگخوار مرکبات اقتصادی نیست. در صورت مشاهده می توان کرم ها را جمع و در معرض پرندگان قرار داد. در نهالستان ها اگر خسارت بالا باشد می تواند از حشره کش بی تی استفاده کرد.
مگس میوه مدیترانه ای مرکبات
مگس میوه مرکبات یا مگس مدیترانه ای مرکبات Cerattis capitata از آفات خسارت زای مرکبات است. ماده مگس با تخم ریز خود شکافی در پوست میوه ایجاد می کند و تخم خود را درون آن قرار می دهد. لارو از طریق تغذیه گوشت میوه به سمت داخل راه پیدا می کند. در نهایت میوه های آلوده لهیده و فاسد می شوند و از محل تخم ریزی صمغ خارج می شود.
خسارت مگس میوه مدیترانه ای
کنترل مگس میوه مدیترانه ای از آفات مرکبات
برای کنترل خسارت مگس میوه مدیترانه باید در زمان های ریزش گل، ابتدای تشکیل میوه و تغییر رنگ میوه سمپاشی صورت گیرد. از پروتئین هیدرولیزات به عنوان جاذب حشرات همراه حشره کش شیمیایی مالاتیون استفاده شود. تله های مکفیل یا سراتراپ حاوی سم شیمیایی و جاذب غذایی برای حشرات هم کاربرد فراوانی دارد. نصب کارت های زرد هم توصیه اکید می شود. میوه های آلوده ریخته شده پای درخت جمع آوری و حذف شوند.
⇓با مطالعه این مطالب دانش کشاورزی خود را ارتقا دهید⇓
زمستان گذرانی آفات و بیماری ها
