گردو درخت بزرگی است از خانواده Juglandaceae که ارتفاع آن به 25 متر می رسد. درخت گردو یکی از گیاهان پرکاربرد در صنایع غذایی و صنعت چوب می باشد. این گیاه 5 تا 8 سال پس از کاشت، میوه می دهد و حداکثر تولید، 10 سال بعد از کاشت حاصل می شود. درخت گردو بین 30 تا 100 سال میوه می دهد. در ادامه سعی کردیم مهمترین بیماری های درخت گردو و راهکارهای کاربردی کنترل آنها را بیان کنیم پس با ما همراه باشید.
بیماری های درخت گردو ( بیماری های شاخه، میوه و برگ)
بلایت باکتریایی گردو یا پوسیدگی مغز گردو از بیماری های مهم گردو
این بیماری از مهمترین بیماری های برگ و میوه است که در مناطق خنک و مرطوب به شدت خسارت زا می باشد. تمام قسمت های سبز درخت به این بیماری حساس هستند. نشانه این بیماری ایجاد لکه های سیاه نکروزه بر روی برگ و میوه است. این باکتری به گل آذین هم حمله می کند. گل های نر می ریزند و بیماری از طریق گرده ها به گل های ماده منتقل می شود. در شاخه های جوان و سبز لکه های سیاه سطحی ایجاد می شود که کم کم به داخل مغز ساقه نفوذ کرده و باعث ایجاد شانکر می شود.
خسارت بیماری بلایت گردو در برگ
علائم خسارت بلایت گردو در میوه:
گاهی لکه ها از سرشاخه شروع می شوند و چند سانتی متر از سرشاخه را خشک می کنند. بلایت گردو که از بیماری های مهم گردو به شمار می آید، گل و میوه نارس را می تواند از بین ببرد اما به میوه کامل نمی تواند صدمه بزند. این باکتری موجب چروکیدگی گل، ریزش میوه نارس و تشکیل لکه های سیاه در پوست سبز می شود. شدت خسارت به زمان آلودگی بستگی دارد. میوه هایی که در اوایل بهار آلوده می شوند معمولا می ریزند. اگر آلودگی قبل از تشکیل پوست چوبی گردو اتفاق بیافتد، موجب ریزش میوه یا سیاهی، پوکی و چروکیدگی مغز آن می شود. چنین میوه هایی غیر قابل استفاده هستند.
در آلودگی هایی که بعد از تشکیل پوست چوبی اتفاق می افتد، فقط پوست مغز تیره می شود و میوه قابل مصرف است. باکتری در شکاف های پوست و روی بقایای گیاهی آلوده زمستان گذرانی کرده و در اوایل بهار شروع به فعالیت و تکثیر می کند. عامل بیماری توسط باران، حشرات و دانه گرده آلوده پخش می شود. باکتری از طریق روزنه ها و یا زخم ها نیز می تواند وارد گیاه شود. بیماری بلایت از بیماری های مهم گردو بوده که در بهارهای پرباران شدیدتر است.
خسارت بیماری بلایت گردو در میوه
پیشگیری و کنترل بلایت از بیماری های درخت گردو:
- از زیاده روی در آبیاری و آبیاری بارانی که باعث افزایش رطوبت هوای باغ می شود، خودداری کنید.
- هرس سبک درختان در فصل رویش باعث بالا رفتن جریان هوا در لا به لای شاخه ها و کاهش رطوبت هوا می شود.
- شاخه های آلوده بریده و سوزانده شوند.
- برای جلوگیری از ورود بیماری به داخل باغ، باید از نهال، پیوندک و پایه های سالم و گواهی شده استفاده کرد.
- یکی از راه های کنترل بیماری بلایت گردو کاشت ارقام مقاوم است.
- استفاده از ترکیبات مسی مثل بردو و اکسی کلرور مس از راه های موثر برای کنترل بیماری است.
شانکر سطحی پوست گردو
این بیماری نیز از بیماری های باکتریایی درخت گردو خصوصا در مناطق معتدل و مرطوب می باشد. نشانه بارز این بیماری ایجاد لکه های متعدد به رنگ قهوه ای تا مشکی در پوست خارجی تنه یا شاخه های اصلی است. از مرکز این لکه ها تراوشات سیاه رنگی به بیرون جاری می شود که خشک شده و موادی شبیه قیر به جا می گذارد.
این بیماری سبب زوال، ضعف و خشکیدگی شاخه ها می شود. باکتری در درون شانکر یا در تراوشات آن زمستان گذرانی کرده و در بهار با جاری شدن تراوشات، به بیرون راه می یابد. سپس از طریق باد و باران و زخم های موجود در پوست، به سایر درختان نفوذ می کند. شانکر سطحی از بیماری های مهم گردو بوده که در خاک های فقیر و خشک به سرعت توسعه پیدا می کند.
بیماری شانکر سطحی در پوست تنه گردو
پیشگیری و کنترل شانکر سطحی از بیماری های درخت گردو:
- شانکر سطحی در درختانی که تحت تنش آبی یا کمبود مواد غذایی هستند شایع است. بنابراین تغذیه اصولی و آبیاری منظم مهمترین راه کنترل این بیماری است.
- در صورت مشاهده بیماری بلافاصله قسمت های آلوده را بتراشید و روی زخم را با اکسی کلرور مس یا بردو ضدعفونی کنید.
- از ارقام مقاوم برای کاشت استفاده کنید.
شانکر عمیق پوست یا شانکر آوند آبکش
معمولا درختان 6 ساله به بالا دچار این بیماری می شوند. این شانکر به صورت شکاف های عمودی در تنه و شاخه های اصلی دیده می شود. از اواخر بهار تا اوایل پاییز از این شکاف ها تراوشات قهوه ای-قرمز رنگی جاری می شود. این شیره ها پس از خشک شدن ظاهری شبیه خونریزی به درخت می دهد. باکتری عامل این بیماری با آسیب زدن به آوند آبکش باعث اختلال در حرکت قند و در نتیجه تنکی تاج، زردی برگ، خزان زودرس، خشکی شاخه، افت محصول و حتی مرگ درخت می شود.
البته بخش عمده ای از این صدمات ناشی از تنش هایی است که قبلا درخت را ضعیف و مستعد ابتلا به شانکر کرده اند. باکتری عامل بیماری در درون شانکر یا تراوشات خشک شده روی تنه زمستان گذرانی می کند و از اوایل بهار تا اواخر پاییز فعال شده و توسط تراوشات به بیرون راه می یابد. باکتری از طریق باران، آبیاری بارانی و زخم های موجود روی تنه، سایر درختان را آلوده می کند. انتشار باکتری توسط جابجایی نهال و پیوندک آلوده، ادوات و ماشین آلات آلوده، باران، باد و دارکوب انجام می شود.
پیشگیری و کنترل شانکر عمیق از بیماری های مهم گردو:
- بهترین راه کنترل این بیماری حفظ سلامت و شادابی درخت است. کوددهی و آبیاری به موقع مانع ایجاد یا گسترش شانکر می شود. شانکر در خاک های خشک، فقیر و تابستان های گرم طغیان می کند.
- هنگام انجام عملیات باغبانی مثل برداشت میوه باید دقت کرد که درخت زخمی نشود.
- ابزار و ادوات باغبانی باید قبل از استفاده ضدعفونی شوند.
- در صورت مشاهده شانکر، باید قسمت آلوده را کاملا تراشیده و محل زخم را با سموم مسی ضدعفونی کرد.
- برای کاشت از ارقام مقاوم استفاده کنید.
آنتراکنوز یا لکه سیاه
قارچ عامل بیماری به کلیه بافت های سبز درخت گردو حمله می کند. برگ قبل از سایر اندام ها مورد حمله قرار می گیرد. در برگ های آلوده لکه های متعدد تیره که در مرکز آنها نقاط ریز خاکستری وجود دارد، تشکیل می شوند. این لکه ها ابتدا کوچک هستند اما به تدریج بزرگ می شوند. برگ های آلوده زرد شده و می ریزند و گاهی تاج درخت کاملا بدون برگ می شود.
در آلودگی های شدید، لکه هایی کوچکتر از لکه های برگ روی پوست سبز میوه ایجاد می شود. میوه های آلوده نارس می ریزند اما میوه های رسیده دچار پوسیدگی و خشکیدگی مغز می شوند. این بیماری در آلودگی های شدید به دلیل شدت صدمات وارده به برگ و میوه، موجب افت کمیت و کیفیت محصول و کندی رشد درخت می شود. قارچ عامل بیماری آنتراکنوز که از بیماری های مهم گردو می باشد، در برگ های ریخته و زخم های سرشاخه زمستان گذرانی می کند. بهارهای پر باران این بیماری را تشدید می کند.
پیشگیری و کنترل بیماری لکه سیاه گردو:
- هرس، جمع آوری و سوزاندن بخش های آلوده
- کاشت ارقام مقاوم
- در آلودگی های شدید سمپاشی سمومی مثل اکسی کلرور مس، بردو و کاپتان توصیه می شود.
سرخشکیدگی سیتوسپورایی یا فتیله نارنجی
قارچ عامل این بیماری درون شاخه های خشکیده و ضعیف مستقر شده و به درختان قوی و سالم حمله می کند. آلودگی در پاییز ایجاد می شود و در بهار سال بعد بعضی از سرشاخه ها به صورت عصایی خشک شده و برگ و میوه نمی دهد. این قارچ می تواند مدت طولانی روی درخت سالم زنده بماند و پس از ضغیف شدن درخت بر اثر تنش های محیطی، منشا آلودگی های جدید شود. شاخه های بزرگ از طریق زخم های هرس، شکستگی، سرمازدگی، آفتاب سوختگی و … آلوده می شوند. گسترش بیماری در درختان ضعیف در تابستان و در درختان قوی در هنگام خواب صورت می گیرد.
پیشگیری و کنترل سرخشکیدگی از بیماری های درخت گردو:
- بخش های آلوده باید سریع بریده و سوزانده شوند.
- از آن جایی که درخت در زمان خواب به این قارچ حساس تر می شود، بهتر است عملیات هرس به روزهای بدون بارندگی در اواخر زمستان موکول شود و سپس درختان با بردو محلولپاشی شوند.
- برای کنترل این بیماری استفاده از بردو، اکسی کلرور مس و تیوفانات متیل توصیه می شود.
خشکیدگی شاخه
خشکیدگی شاخه یکی از بیماری های درخت گردو بوده که در تابستان شایع می شود. این بیماری درخت را نمی کشد اما موجب افت محصول و خشکیدگی چند شاخه آن می شود. علایم بیماری در اواسط تابستان به صورت خشکیدگی ناگهانی برگ شاخه های کوچک نمایان می شود. برگ های خشک به رنگ قهوه ای تیره درمی آیند اما نمی ریزند.
در شاخه های آلوده لایه خارجی پوست خشک و کاغذی شده و ترک می خورد. آلودگی معمولا از شاخه های نازک شروع شده و در صورتی که هرس نشوند به شاخه های بزرگتر و در نهایت تنه سرایت می کند. شکاف های ایجاد شده در اثر آفتاب سوختگی و یخ زدگی راه اصلی نفوذ این قارچ است. لذا این بیماری در شاخه های جنوب غربی و درختان واقع در غرب یا جنوب باغ که در معرض آفتاب شدیدتری هستند، شایع تر است.
پیشگیری و کنترل خشکیدگی شاخه گردو:
- هر گونه عملیات زراعی که موجب تقویت رشد رویشی و افزایش برگ دهی درخت شود می تواند باعث کاهش آفتاب سوختگی و در نتیجه کاهش خسارت این بیماری شود.
- درختانی که در اثر خشکی، کمبود مواد غذایی و… ضعیف شده اند، نسبت به این بیماری حساس می شوند. با مدیریت درست آبیاری، کوددهی و مبارزه با آفات و بیماری ها می توان خسارت را کاهش داد.
- برای جلوگیری از انتشار این قارچ باید هر سال درختان را پس از ریزش برگ ها بررسی کرد و شاخه های آلوده را 30 سانتی متر پایین تر از محل آلودگی برید و سوزاند.
- برای کنترل آلودگی های شدید محلولپاشی بردو راهکار مناسبی می باشد. همچنین می توان با تراشیدن و ضدعفونی زخم ها مانع توسعه زخم و انتشار قارچ شد.
- کاشت ارقام مقاوم
بیماری های درخت گردو (بیماری های ریشه، طوقه و تنه درخت گردو)
پوسیدگی رزلینیایی ریشه یا پوسیدگی سفید ریشه از مهمترین بیماری های درخت گردو
این بیماری قارچی در خزانه و باغ گردو رایج است. درختان آلوده دارای تاجی تنک هستند و دچار کم رشدی یا توقف رشد، سرخشکیدگی، ریزبرگی و خزان زودرس می شوند. میوه این درختان نیز ریز، نارس و بی کیفیت است. با پیشرفت بیماری، جوانه ها و شکوفه های درخت در بهار شکفته نمی شود. درخت به تدریج یا بطور ناگهانی ( پس از یک شوک مثل خشکی، شروع میوه دهی و…) سبز خشک می شود و میوه های نارس تا پاییز روی شاخه باقی می مانند. در ریشه قارچ اول به ریشه های مویین حمله کرده و آنها را می پوساند.
حجم ریشه کم شده به طوری که می توان نهال آلوده را به راحتی از خاک بیرون کشید. قارچ عامل بیماری به سوی ریشه های بزرگتر پیشروی می کند و روی ریشه کرک های سفید-خاکستری که بعدا قهوه ای و در نهایت سیاه می شوند، ایجاد می کند. ریشه پوسیده، بدبو، شکننده و پوسته پوسته شده و صمغ از آن خارج می شود. علت اصلی ضعف درخت تخریب ریشه و آوند آبکش است. جابجایی بقایای ریشه های آلوده توسط شخم، باد، آب، خاک، حیوانات و نهال های آلوده راه اصلی گسترش این قارچ است. تماس ریشه آلوده با ریشه درختان مجاور باعث آلودگی سایر درختان می شود.
پیشگیری و کنترل:
- ایزوله کردن کانون اولیه آلودگی به این معنا که به محض مشاهده اولین مورد آلودگی، ریشه های آلوده را هرس کرده و می سوزانند و دور ریشه های آن درخت کانال می کشند.
- توصیه می شود از احداث باغ یا نهالستان در زمینی که قبلا میزبان حساس مثل سیب، گیلاس و مو در آن بوده، خودداری یا در صورت لزوم، خاک محل آزمایش شود.
- مدیریت آبیاری و استفاده از آبیاری قطره ای به جای غرقابی در کنترل این بیماری موثر است.
- کاشت ارقام مقاوم
- برای کنترل شیمیایی استفاده از تیوفانات و کاربندازیم توصیه می شود.
پوسیدگی فایتوفترایی طوقه و یا ریشه، شیره سیاه یا آب سیاه
در مراحل ابتدایی بیماری، درخت بیمار از درخت سالم قابل تشخیص نیست اما به تدریج در اثر تخریب ریشه و یا طوقه، نشانه های خشکی، پژمردگی و ضعف در اندام های بالایی ظاهر می شود. پوسیدگی طوقه بصورت شکافهایی در پایین طوقه دیده می شود که تراوشاتی از آنها خارج می شود. این تراوشات در معرض هوا سیاه می شوند به همین دلیل در برخی نقاط به این بیماری شیره سیاه یا آب سیاه می گویند.
به تدریج پوسیدگی به سمت بالا و بعد در کلیه جهات طوقه گسترش یافته و شانکر ایجاد می شود. در پوسیدگی ریشه اول ریشه های مویین و بعد ریشه های اصلی آلوده شده و می پوسد. برای مشاهده پوسیدگی فایتوفترایی باید پوست خارجی طوقه را تراشید و علایم پوسیدگی را به صورت بافت های چوبی مرده قهوه ای یا سیاه با حاشیه آبسوخته مشاهده کرد.
پیشگیری و کنترل پوسیدگی طوقه و ریشه درخت گردو:
- مهمترین نکته در کنترل این بیماری جلوگیری از خیس شدن طوقه و تجمع آب پیرامون آن است.
- ضدعفونی ابزار و ادوات
- اصلاح شیوه آبیاری
- قرار نگرفتن طوقه زیر خاک
- از بین بردن علف های هرز اطراف و عدم انباشته کردن کود حیوانی و خاک برگ و… اطراف طوقه
- کاشت ارقام مقاوم
- قبل از کاشت نهال، ریشه ها را با استفاده از بردو یا اکسی کلرور مس ضدعفونی کنید.
- استفاده از سمومی مثل بردو، الیت و ریدومیل نیز توصیه می شود.
- تراشیدن قسمت های آلوده طوقه و ضدعفونی محل زخم با بردو، اکسی کلرور مس، کاپتان یا الیت
- در شرایطی که پوسیدگی طوقه شدید است، می توان با پس زدن خاک اطراف طوقه و هوادهی به ریشه و طوقه و با جلوگیری از رسیدن آب به طوقه، تا اندازه ای مرگ درخت را به تاخیر انداخت.
- درختان آلوده ای که قابل درمان نیستند باید خارج شده و گود ریشه با آب آهک و بردو ضدعفونی شود.
پوسیدگی قهوه ای ریشه
پوسیدگی قهوه ای یکی از بیماری های مهم گردو بوده و نشانه های این بیماری قارچی در ریشه و طوقه درخت گردو آشکار می شود. ابتدا از طوقه درخت آلوده شیره خارج می شود. قطعات بزرگی از پوست طوقه و ریشه کنده می شود. برگ و میوه درختان آلوده در تابستان خشک می شود و به همان صورت تا زمستان روی درخت باقی می ماند. این قارچ می تواند تا صد سال در ریشه و چوب آلوده در خاک زنده بماند و درختان مجاور را آلوده کند. جابجایی خاک و بقایای گیاهی آلوده باعث انتشار بیماری می شود.
پیشگیری و کنترل پوسیدگی قهوه ای از بیماری های درخت گردو:
- در صورت کاشت درختان پیوندی باید دقت شود که ناحیه پیوند بالای سطح خاک قرار بگیرد زیرا این قارچ از ناحیه پیوند به راحتی نفوذ می کند.
- خارج کردن کنده و ریشه درخت آلوده
- کاشت ارقام مقاوم
- تیوفانات از سمومی می باشد که برای کنترل این بیماری توصیه می شود.
گال یا سرطان طوقه
اصلی ترین نشانه این بیماری باکتریایی در گردو تشکیل گال در بالای ریشه یا در اندام های هوایی است. گال ها ابتدا به صورت برجستگی کوچک در پوست پدیدار شده و به تدریج دور طوقه یا شاخه پیشروی می کنند. فشار گال ها بر بافت های درخت باعث درهم شکستن آوندهای چوبی و قطع جریان آوندی می شود. در نتیجه درخت کم رشد و ضعیف باقی می ماند. راه نفوذ این باکتری زخم های تازه در ریشه و طوقه است. زخم های ایجاد شده در بذر گردو نیز می توانند راه ورود باکتری باشند.
کنترل و پیشگیری بیماری گال درخت گردو:
- کاشت نهال سالم، حذف نهال های گالدار، کنترل نماتدها و حشرات تغذیه کننده از ریشه، پرهیز از ایجاد زخم در طوقه در زمان کاشت، خاکبرداری و… از موارد موثر در کنترل این بیماری است.
- کاشت ارقام مقاوم
- هنگام بریدن پاجوش ها ناحیه برش را با بردو یا محلول 5% وایتکس ضدعفونی کنید.
نوار سیاه
بیماری ویروسی نوار سیاه می تواند به هر سن درختی صدمه بزند. نشانه اصلی آن ایجاد نوار باریک و سیاه در زیر پوست ناحیه پیوند می باشد. گاهی ممکن است در ناحیه پیوند شانکر ایجاد شود که به تدریج در پایه گسترده شده و تا زیر سطح خاک می رسد. به دلیل تخریب آوند آبکش در ناحیه پیوند، نشانه های عمومی زوال در درخت آشکار می شود. تولید بیش از حد پاجوش یکی دیگر از نشانه های این بیماری می تواند باشد. ویروس نوار سیاه توسط بذر، پیوندک و دانه گرده آلوده وارد درختان سالم شده و به طور سیستمیک در سراسر گیاه پخش می شود.
پیشگیری و کنترل نوار سیاه از بیماری های مهم گردو:
- این بیماری در خاک های فقیر تشدید می شود و می توان با تقویت و آبیاری درست سرعت پیشروی آن را کم کرد.
- بذر و پیوندک را از درخت های سالم تهیه کنید. در باغات آلوده حتی نباید از درختان به ظاهر سالم بذر و پیوندک گرفت.
- کاشت ارقام و پایه های مقاوم
⇓با مطالعه این مطالب دانش کشاورزی خود را ارتقا دهید⇓
دلیل سیاه شدن و زنج دادن تنه درخت
زمستان گذرانی آفات و بیماری ها